Wosk emulgujący NF (baza emulgująca)

Opis

Wosk emulgujący NF, kompleksowy, samoemulgujący wosk kosmetyczny, który umożliwia tworzenie stabilnych emulsji typu O/W (olej w wodzie) bez potrzeby dodatkowych emulgatorów. Ma postać stałą, zwykle jako drobne, kremowobiałe pastylki o niewielkim lub neutralnym zapachu. Łatwo rozpuszcza się w fazie olejowej lub rozprasza w gorącej wodzie, po czym przy energicznym mieszaniu tworzy jednolitą emulsję. Powstałe kremy są nieprzezroczyste, o przyjemnej konsystencji i nie rozwarstwiają się podczas przechowywania. Wosk Emulgujący NF jest niejonowy, dzięki czemu jest kompatybilny z większością składników receptur (nie reaguje z substancjami naładowanymi) i zachowuje stabilność w obecności elektrolitów (np. soli, wyciągów roślinnych bogatych w minerały).

Wosk Emulgujący NF jest mieszaniną alkoholi tłuszczowych i niejonowej substancji powierzchniowo czynnej. Zgodnie z definicją farmakopealną jest to „woskowata substancja otrzymywana z alkoholu cetostearylowego zawierającego poliooksyetylenową pochodną estru kwasu tłuszczowego sorbitanu”. Praktycznie oznacza to około 70–80% alkoholu cetearylowego oraz 20–30% polisorbatu 60. Alkohol cetearylowy (mieszanina alkoholu cetylowego i stearylowego) pełni rolę stałej bazy strukturalnej – nadaje emulsji odpowiednią lepkość i stabilność. Polisorbat 60 to niejonowy emulgator otrzymywany z sorbitolu i kwasu stearynowego, który umożliwia właściwe zemulgowanie fazy olejowej w wodzie. Oba składniki mają pochodzenie roślinne. Alkohole tłuszczowe pozyskuje się z olejów (np. kokosowego, palmowego), zaś sorbitan pochodzi z surowców roślinnych (sorbitol z glukozy kukurydzianej).

Wosk NF ma temperaturę topnienia ok. 50°C i jest praktycznie nierozpuszczalny w zimnej wodzie, ale rozprasza się w wodzie gorącej oraz w fazie olejowej. Jego wartość HLB 12–13 klasyfikuje go jako emulgator tworzący emulsje typu olej-w-wodzie. 3% roztwór wosku ma odczyn zbliżony do obojętnego (pH 5,5–7), co jest korzystne dla formulacji kosmetycznych. Cechuje się ponadto niską liczbą zmydlenia (10 mg KOH/g), co wskazuje na znikomy udział wolnych kwasów tłuszczowych. Dzięki temu wosk nie podlega hydrolizie i nie jełczeje.

Ważną cechą Wosku Emulgującego NF jest zdolność do tworzenia struktur ciekłokrystalicznych (lamelarnych) w gotowej emulsji, przypominających ułożenie warstw lipidowych w skórze. Ułatwia to długotrwałe utrzymanie wilgoci w naskórku oraz może wspomagać stopniowe uwalnianie substancji aktywnych z kosmetyku. Emulsje z udziałem tego wosku wykazują wysoką stabilność w szerokim zakresie temperatur i pH, zachowując swoją strukturę zarówno w środowisku kwaśnym (np. produkty z kwasami AHA), jak i silnie zasadowym (np. kremy do włosów typu relaxer o pH powyżej 12). Właściwości fizykochemiczne wosku NF czynią z niego uniwersalny, “fool-proof” (niemal niezawodny) emulgator do zastosowań kosmetycznych.

Dlaczego go lubimy?

Wosk Emulgujący NF jest niezwykle łatwy w użyciu – to kompletny, samodzielny emulgator, który praktycznie gwarantuje uzyskanie stabilnej emulsji nawet dla początkujących. W przeciwieństwie do tradycyjnych metod nie wymaga precyzyjnego doboru dwóch komponentów – wystarczy jeden produkt dodany w odpowiednim stężeniu. Pozwala tworzyć emulsje o bardzo różnej konsystencji – od lekkich lotionów po gęste kremy i masła do ciała. Można dzięki niemu uzyskać zarówno rzadkie mleczka, jak i treściwe maseczki czy odżywki, w zależności od ilości fazy tłuszczowej i dodatkowych zagęstników.

Emulsje na bazie wosku NF charakteryzują się wysoką stabilnością fizyczną. Nie rozwarstwiają się i zachowują jednorodność przez długi czas. Wosk ten dobrze toleruje trudne dodatki, takie jak elektrolity (np. sok aloesowy, mocznik, sole mineralne), a także utrzymuje stabilność w produktach o kwaśnym lub zasadowym odczynie. Dzięki temu jest ceniony za uniwersalną kompatybilność. Można go łączyć z większością składników kosmetycznych (aktywnych, ekstraktów, witamin, filtrów UV itp.) bez obaw o destabilizację formuły.

Kosmetyki wykonane z użyciem wosku NF mają przyjemną, kremową konsystencję i gładko się rozprowadzają. Emulsje te dają na skórze uczucie jedwabistości – nie są lepkie ani nadmiernie tłuste w odczuciu, zwłaszcza przy właściwie dobranym stężeniu emulgatora. Alkohol cetearylowy w składzie pełni rolę lekkiego emolientu, który zmiękcza skórę, a jednocześnie tworzy na jej powierzchni delikatny film ochronny zapobiegający odparowaniu wilgoci. Dzięki temu kremy z dodatkiem wosku emulgującego często dają efekt dobrze nawilżonej, miękkiej skóry (bez uczucia tłustości). Kolejnym atutem jest neutralność – wosk NF jest praktycznie bezwonny i biały, nie zmienia zapachu ani koloru gotowego kosmetyku. To istotne przy tworzeniu produktów z określoną nutą zapachową lub o naturalnym charakterze (nie maskuje ani nie zaburza aromatu olejków eterycznych, ekstraktów itp.).

Wosk Emulgujący NF jest prosty, efektywny i wszechstronny. Daje zarówno profesjonalistom jak i amatorom dużą pewność sukcesu – “wybacza” drobne błędy i zapewnia stabilny, bezpieczny kosmetyk o dobrej jakości. Jest jednym z najpopularniejszych i najbardziej zaufanych emulgatorów w kosmetyce naturalnej.

Dla kogo, do czego?

Kosmetyki rzemieślnicze i DIY

Wosk Emulgujący NF jest idealnym składnikiem dla osób tworzących własne kosmetyki w domu lub w małej skali. Jego niezawodność i łatwość użycia sprawiają, że nawet początkujący są w stanie przygotować stabilny krem czy balsam przy pierwszych próbach. Dzięki temu stał się podstawowym składnikiem w pracowniach ręcznie robionych kosmetyków, warsztatach DIY oraz dla małych marek kosmetycznych ceniących prostotę formulacji i powtarzalność produktu.

Kosmetyki naturalne i wegańskie

Ma pochodzenie roślinne i nie zawiera komponentów odzwierzęcych, dlatego znajduje zastosowanie w kosmetykach wegańskich oraz tzw. naturalnych (np. kremy eko, produkty inspirowane zero-waste). W formulacjach naturalnych często zastępuje tradycyjną mieszankę wosku pszczelego i boraksu, oferując łatwiejszy sposób tworzenia emulsji. Aczkolwiek w kręgach clean beauty pojawiają się różnice zdań. Niektórzy producenci kosmetyków organicznych unikają polisorbatów (jak Polysorbate 60) ze względu na ich syntetyczny proces produkcji (etoksylację). Mimo to, wielu twórców kosmetyków naturalnych i rzemieślniczych nadal chętnie korzysta z wosku NF ze względu na jego bezpieczeństwo i roślinne pochodzenie, akceptując go jako kompromis dla uzyskania stabilnej emulsji.

Zastosowania kosmetyczne

• Kremy do twarzy i ciała: nawilżające, odżywcze, przeciwstarzeniowe itp., gdzie odpowiada za połączenie fazy wodnej (hydrolaty, soki roślinne) z fazą olejową (oleje, masła) w jednorodną emulsję.
• Lotiony i balsamy do ciała: lżejsze emulsje o wyższej zawartości wody, np. mleczka nawilżające, balsamy po opalaniu – wosk NF zapewnia im odpowiednią konsystencję i stabilność.
  Masła i kremy typu body butter: gęste emulsje o dużej zawartości fazy tłuszczowej – w takich formułach wosk NF bywa wspomagany dodatkowym zagęstnikiem, ale nadal pełni kluczową rolę emulgującą.
• Produkty do włosów: odżywki, maski, kremy do stylizacji – w tych recepturach wosk emulgujący stabilizuje mieszaninę fazy wodnej (np. woda, aloes) z olejami i zapewnia odpowiednią gęstość produktu. Często łączony jest z emulgatorami kationowymi (BTMS) lub zagęstnikami, ale sam w sobie poprawia strukturę odżywki i ułatwia jej spłukiwanie z włosów.
• Kremy i emulsje do mycia: np. kremy do golenia, mleczka oczyszczające, balsamy myjące – wosk NF łączy w nich fazę olejową (emolienty rozpuszczające zanieczyszczenia) z wodną, tworząc produkt, który podczas użycia daje przyjemną kremową pianę i łatwo się spłukuje (dzięki obecności polisorbatu).

Zastosowania specjalne (farmacja, higiena)

Wosk Emulgujący NF jest wykorzystywany również w formulacjach aptecznych. Jest składnikiem baz kremowych i maści recepturowych, przygotowywanych przez farmaceutów do leków stosowanych na skórę. Przykładem mogą być maści nawilżające czy kremy lecznicze, gdzie wosk NF zapewnia odpowiednią konsystencję oraz umożliwia równomierne rozproszenie substancji czynnych (np. mocznika, witamin, sterydów) w podłożu. W formułach tych ceniona jest jego łagodność i brak działania drażniącego nawet na skórę wrażliwą czy uszkodzoną. Ponadto wosk NF spotykany jest w niektórych środkach higieny osobistej, np. emulsjach do higieny intymnej, kremach do rąk dla personelu medycznego, kremach ochronnych do skóry narażonej na czynniki chemiczne. W produktach tych pełni rolę stabilizatora i emolientu, tworząc na skórze warstwę zabezpieczającą. Jako ciekawostkę warto dodać, że bywa używany także w mydłach w płynie, szamponach kremowych czy odżywkach bez spłukiwania, gdzie poprawia teksturę i stabilność produktu. Szerokie zastosowanie wosku NF w tak wielu obszarach wynika z jego uniwersalnych właściwości – jest surowcem pogranicza kosmetyki i farmacji, bezpiecznym i skutecznym w różnych typach formulacji.

Właściwości

Wosk Emulgujący NF sam w sobie nie jest składnikiem aktywnym o bezpośrednim działaniu na skórę czy włosy w sensie biologicznym, ale pośrednio wpływa korzystnie na właściwości kosmetyku i jego oddziaływanie na skórę. Jego podstawową rolą jest stworzenie struktury emulsji, która umożliwia zawarcie składników aktywnych (hydro- i lipofilowych) w jednym produkcie i równomierne ich rozprowadzenie w aplikacji. Dobrze sporządzona emulsja z użyciem wosku NF:

• Nawilża i chroni skórę pośrednio: Zawarty w wosku alkohol cetearylowy działa jak emolient – po nałożeniu kremu osadza się na skórze w postaci cienkiej warstwy okluzyjnej (filmu). Warstwa ta zapobiega nadmiernemu odparowaniu wody z naskórka, dzięki czemu skóra dłużej pozostaje nawilżona. W ten sposób emulsje z woskiem NF wspomagają naturalną barierę hydrolipidową skóry. Co więcej, opisana wcześniej zdolność do tworzenia struktur lamelarnych sprawia, że emulsja może naśladować organizację lipidów w skórze – to dodatkowo wspiera długotrwałe nawilżenie i komfort skóry po aplikacji.
• Zmiękcza i wygładza skórę: Wspomniany film emoliencyjny z alkoholu cetearylowego wywołuje odczucie miękkości i gładkości skóry po zastosowaniu kosmetyku. Wosk NF jest wręcz określany jako “skin softener”, czyli substancja zmiękczająca skórę. Regularne stosowanie kremów z takim emulgatorem może poprawiać ogólną kondycję skóry suchej – zmniejszać szorstkość, łuszczenie i uczucie ściągnięcia, poprzez dostarczenie lipidów i ograniczenie utraty wilgoci.
• Poprawia odczucia sensoryczne: Emulsje zawierające wosk NF cechują się kremową, przyjemną konsystencją, łatwo rozsmarowują się na skórze i szybko wchłaniają (nie pozostawiając tłustej warstwy). Polisorbat 60, jako substancja powierzchniowo czynna, nadaje formule pewien efekt jedwabistości i lekkości – podczas aplikacji kosmetyk daje wrażenie “śliskiego poślizgu” i nie roluje się. Brak efektu tłustości sprawia, że takie produkty nadają się zarówno na dzień (pod makijaż), jak i na noc. Dodatkowo, emulsje O/W na bazie wosku NF nie wykazują tendencji do tzw. efektu mydlenia (białej piany przy wcieraniu kremu) – co bywa problemem przy niektórych klasycznych emulsjach z dużą ilością stearynianów.
• Wpływ na włosy: W produktach do pielęgnacji włosów (np. maskach, odżywkach) wosk emulgujący pełni rolę pomocniczą w porównaniu do głównych substancji kondycjonujących (takich jak kwaternizowane związki powierzchniowo czynne). Mimo to, dzięki niemu odżywka ma kremową konsystencję łatwą do rozprowadzenia na włosach, a obecność alkoholi tłuszczowych (cetearylowego) daje dodatkowy efekt zmiękczenia i wygładzenia włosów podczas aplikacji. Włosy po użyciu takiego produktu są bardziej śliskie, mniej splątane i łatwiejsze do rozczesania, co zmniejsza ich mechaniczne uszkodzenia. Choć po spłukaniu odżywki większość wosku zostaje usunięta, pewna ilość może pozostać na włosach, działając wygładzająco (alkohol cetearylowy potrafi osadzać się na łodydze włosa, dając lekki efekt kondycjonujący).
• Wpływ na formulacje myjące: Ciekawą cechą polisorbatu 60 (składnika wosku NF) jest to, że może on pełnić funkcję pomocniczego środka myjącego. W produktach takich jak balsamy myjące czy kremy do demakijażu dodatek wosku NF sprawia, że produkt w kontakcie z wodą samoczynnie emulguje i tworzy delikatną emulsję myjącą. Pozwala to skutecznie zmyć zanieczyszczenia i sebum ze skóry, jednocześnie pozostawiając ją mniej wysuszoną niż typowe detergenty. W formulacjach detergentowych (np. kremowych żelach pod prysznic) obecność niewielkiej ilości wosku NF może poprawić jakość piany oraz nadać jej kremowości, a jednocześnie złagodzić potencjalne wysuszające działanie silnych surfaktantów. Skóra po myciu takim produktem jest bardziej miękka i nie występuje uczucie napięcia, co bywa problemem przy zwykłych mydłach.

Zastosowanie (przykłady)

Typowe stężenia

Zalecane stężenie Wosku Emulgującego NF w kosmetykach zależy od rodzaju produktu i pożądanej konsystencji. Ogólnie zakres wynosi od około 2% do 10% w finalnej recepturze, choć dopuszczalne jest użycie do ok. 20–25% w wyjątkowych przypadkach. W praktyce jednak tak wysokie dawki (powyżej 15%) są rzadko stosowane, ponieważ mogłyby nadawać produktowi woskowy, ciągnący charakter i obniżać jego właściwości użytkowe. Typowe wartości to: 3–5% w lekkich lotionach (o niższej zawartości fazy tłuszczowej) oraz 5–8% w gęstszych kremach. Dla bardzo treściwych maseł do ciała zawierających dużo masła/olejów, stężenie wosku może sięgać 10–15%, aby zapewnić emulsję o dużej stabilności. Z kolei w produktach do spłukiwania (rinse-off), takich jak kremy myjące czy odżywki do włosów, stosuje się często niższe ilości – rzędu 2–5%, ponieważ zbyt wysoka dawka emulgatora mogłaby dać uczucie przesuszenia po spłukaniu (silniejsze odtłuszczenie skóry/włosów).

Przykładowe proporcje

Dobór ilości wosku zależy również od stosunku fazy olejowej do wodnej w emulsji. Ogólna zasada mówi, że na każdą część fazy olejowej należy użyć ok. 1/4 – 1/5 części wosku (czyli 20–25% masy fazy tłuszczowej) – to zwykle gwarantuje stabilną emulsję O/W. Przykładowo, jeśli krem zawiera 20% fazy olejowej, dodatek wosku NF wyniesie ok. 4–5%. Dla lżejszych emulsji z mniejszą ilością olejów (np. lotion 10% oleju) wystarczy 2–3% wosku, zaś w bardzo bogatych recepturach (np. masło z 40% fazy tłuszczowej) można zastosować 8% lub więcej, ewentualnie w połączeniu z dodatkowym zagęstnikiem. Przy formulacjach o bardzo dużej fazie olejowej (powyżej 30%) zaleca się proporcjonalnie zmniejszyć udział wosku względem oleju – nawet do 1:7 czy 1:10 – aby końcowy produkt nie był zbyt woskowaty i tępy w rozsmarowaniu.

Łączenie z innymi składnikami

Wosk Emulgujący NF jest samowystarczalnym emulgatorem, co oznacza, że nie wymaga dodawania innych emulgatorów do wytworzenia emulsji. Niemniej jednak w praktyce często stosuje się go w duecie z koemulgatorami lub zagęstnikami, by poprawić teksturę lub trwałość produktu. Popularnym zabiegiem jest dodatek alkoholu cetylowego lub kwasu stearynowego (3–5% formuły). Składniki te wzmacniają strukturę emulsji, nadają jej bardziej aksamitne odczucie i mogą ograniczyć efekt ewentualnego “mydlenia” przy wcieraniu kremu. Jeżeli celem jest znaczne zagęszczenie lub utwardzenie produktu, nie należy po prostu zwiększać ilości samego wosku NF ponad optymalne stężenie.  Może to pogorszyć właściwości użytkowe emulsji. Zamiast tego lepiej dodać czysty emolient-zagęstnik (np. więcej alkoholu cetearylowego), który podniesie konsystencję bez nadmiernego obciążenia emulsji.

Dawkowanie a stabilność

Przy planowaniu receptury należy pamiętać, że minimalne efektywne stężenie wosku NF to ok. 2% – niższe ilości mogą nie zapewnić pełnej stabilności emulsji (faza olejowa może się oddzielać). Z drugiej strony, przekraczanie 10% zwykle nie zwiększa istotnie stabilności, a może skutkować bardziej woskową konsystencją i gorszą absorpcją kosmetyku. Optimum użytkowe leży zwykle w przedziale 3–8%, dlatego zaleca się zaczynać formulacje od tych wartości i ewentualnie modyfikować.

Przygotowanie emulsji

Podczas formulacji najczęściej wosk NF dodaje się do fazy olejowej i podgrzewa do całkowitego stopienia (ok. 70–75 °C). Równocześnie podgrzewa się fazę wodną do zbliżonej temperatury, po czym obie fazy łączy się, intensywnie mieszając (miksując) do momentu zdyspergowania oleju w wodzie. Emulgowanie można ułatwić, używając homogenizera lub blendera – zwłaszcza przy wyższych stężeniach fazy tłuszczowej. Następnie podczas chłodzenia emulsji zaleca się mieszanie ręczne, by uniknąć nadmiernego napowietrzenia. W przypadku bardzo gęstych kremów (np. maseł), zbyt energiczne miksowanie na zimno może wprowadzić pęcherzyki powietrza i spowodować późniejsze zapadanie się produktu. Dlatego praktykuje się metodę: miksowanie na gorąco + spokojne mieszanie przy stygnięciu, aż emulsja zacznie gęstnieć, i ewentualnie krótkie ponowne miksowanie dla wygładzenia tekstury.

Zalecenia formulacyjne

Optymalny dobór stężenia

Użycie 3–8% wosku NF zazwyczaj zapewnia dobrą emulsję. Większe ilości (>10%) stosuj tylko, jeśli tworzysz bardzo gęsty produkt (np. masło do ciała) i pamiętaj, że nadmiar wosku może powodować “ciągnącą” konsystencję oraz gorsze wchłanianie kremu. Jeżeli po ostygnięciu emulsja okazuje się zbyt rzadka lub niestabilna, lepiej zwiększyć udział dodatkowego zagęstnika (cetylu, stearynu) niż samego wosku emulgującego.

Temperatura łączenia faz

Kluczowe dla sukcesu jest doprowadzenie obu faz (wodnej i olejowej) do podobnej temperatury, powyżej punktu topnienia wosku (ok. 70 °C). Zbyt chłodna faza wodna może spowodować, że wosk zacznie się zastygać przed czasem i powstaną grudki, a emulsja może się rozwarstwić. Dlatego dbaj, by przy mieszaniu faz wosk był całkowicie stopiony.

Technika mieszania

• Bezpośrednio po połączeniu faz zaleca się mieszanie mechaniczne (np. mikserem lub homogenizatorem) przez ok. 1–2 minuty, aby dobrze rozbić krople oleju. Następnie można przejść do mieszania manualnego (łopatką), kontynuując je aż do wstępnego ochłodzenia emulsji. Przy bardzo gęstych formulacjach (dużo masła/stałych tłuszczów) pomocne bywa kilkukrotne przemienne blendowanie i mieszanie – zapobiega to powstawaniu grudek i jednocześnie minimalizuje napowietrzenie produktu.
  Unikanie nadmiernego napowietrzenia
• Jeśli miksujesz emulsję długo lub na wysokich obrotach, szczególnie w fazie już gęstniejącej, łatwo wprowadzić pęcherzyki powietrza, które utkną w kremie i zaburzą jego teksturę. Aby temu zapobiec, zredukuj obroty mieszadła w miarę ochładzania i staraj się nie “trzeć” mieszadłem nad powierzchnią (wprowadzanie bąbli). Gdy krem ostygnie i jeszcze przed zapakowaniem zauważysz pianę, możesz delikatnie podgrzać całość do 40°C i pozostawić na chwilę, by pęcherzyki mogły uciec, lub spryskać powierzchnię alkoholem (w formulacjach bezwodnych ta technika bywa stosowana, w emulsjach rzadziej).
  Dodatek składników wrażliwych
• Wosk NF toleruje różne składniki, ale niektóre aktywne substancje (np. witamina C, enzymy) lepiej dodawać w jak najniższej temperaturze, już po wstępnym emulgowaniu, zwykle gdy temperatura emulsji spadnie poniżej 40°C. Sam proces emulgacji w wysokiej temperaturze nie szkodzi woskowi, ale może dezaktywować wrażliwe dodatki, więc planuj fazę chłodzenia z uwzględnieniem konserwantów, ekstraktów i witamin (dodaj je przy 30–40°C).
• Zbyt mała ilość (poniżej minimum 2%) – emulsja może się rozwarstwić; zbyt duża (powyżej 10–15%) – krem może być tępawy, dawać białe smugi przy aplikacji i ściągać skórę. Unikaj przekraczania 25% wosku względem fazy tłuszczowej, bo powstanie sztywna, woskowa konsystencja. Optymalnie trzymaj się sugerowanych zakresów i testuj różne warianty w małej skali.
• Dodawanie do niewłaściwej fazy: Wosk NF jest amfifilowy, ale najlepiej topić go w fazie olejowej. Jeśli dodasz go bezpośrednio do wody (na zimno), nie rozpuści się i będzie pływał jako grudki. Bywa co prawda metoda “one-pot” (wszystko w jednym naczyniu), ale wtedy i tak całość trzeba podgrzać do roztopienia wosku, więc praktyczniej jest podzielić na fazy.
• Zbyt krótki czas miksowania: Niedostateczne wymieszanie faz skutkuje niestabilnością – emulsja może się rozdzielić po kilku dniach. Dlatego upewnij się, że po połączeniu faz mieszanka jest jednolita (brak widocznych oddzielnych kropel oleju). Możesz to poznać po tym, że emulsja staje się jednolicie biała i nie widać połysku oleju na powierzchni.

Kompatybilność z innymi składnikami

Wosk Emulgujący NF jako niejonowy emulgator jest wyjątkowo kompatybilny z różnorodnymi surowcami. Można go łączyć zarówno z dodatkami anionowymi (np. anionowe polimery zagęszczające, kwasy), jak i kationowymi (np. kationowe substancje kondycjonujące w odżywkach) – nie dochodzi tu do reakcji typu inaktywacja, które obserwuje się np. przy mieszaniu anionowych i kationowych detergentów. Dzięki temu wosk NF sprawdza się w recepturach mieszanych, np. krem z dodatkiem kationowego quatu (BTMS) czy balsam z solami magnezu – w obu przypadkach emulsja pozostaje stabilna. Ponadto, wykazuje wysoką tolerancję na obecność elektrolitów, pozwalając na dodatek sporych ilości soków roślinnych (aloes, ogórek), mocznika, gliceryny, czy soli bez utraty stabilności emulsji. Tak szeroka kompatybilność wyróżnia go na tle wielu innych emulsifierów, które czasem wymagają idealnych warunków (np. określonego pH lub unikania jonów metali).

Zakres pH formulacji

Emulsje z woskiem NF mogą mieć pH w dość szerokim przedziale – od ok. 4 do 9, a nawet wyższym. Wosk ten szczególnie dobrze sprawuje się w preparatach o pH kwaśnym zbliżonym do naturalnego odczynu skóry i obojętnym. Jest stabilny także w środowisku silnie kwaśnym i silnie zasadowym – np. sprawdza się w emulsjach typu acid mantle (pH 4) oraz w kremach do chemicznego prostowania włosów (pH > 12). Ma to związek z chemiczną odpornością użytych składników – brak wiązań estrowych w alkoholu cetearylowym oraz obecność tylko stabilnych wiązań eterowych w polisorbacie powoduje, że nie ulega hydrolizie w skrajnych pH. Dla formulującego oznacza to mniejszy stres przy korygowaniu pH produktu – np. dodanie kwasu mlekowego czy zasady sodowej (w rozsądnych ilościach) nie rozbije emulsji. Oczywiście zawsze warto testować ekstremalne receptury, ale ogólnie wosk NF uchodzi za bardzo “wybaczający” emulgator pod względem pH.

Toksykologia i bezpieczeństwo

Wosk Emulgujący NF jest uznawany za składnik bezpieczny dla zdrowia w zastosowaniach kosmetycznych i farmaceutycznych. Jego bezpieczeństwo wynika zarówno z długoletniej historii stosowania, jak i z badań toksykologicznych przeprowadzonych na jego składnikach składowych (alkoholu cetearylowym i polisorbacie 60). Wosk Emulgujący NF jest bardzo łagodny. Alkohol cetearylowy, choć chemicznie to “alkohol”, nie ma właściwości drażniących typowych dla alkoholu etylowego – wręcz przeciwnie, jest to emolient łagodzący. Z kolei polisorbat 60 jest zaliczany do najłagodniejszych niejonowych surfaktantów, stosowanych również w produktach dla dzieci. Ma wysoki profil bezpieczeństwa. Nie wykazuje działania drażniącego ani uczulającego na skórę. Może być stosowany nawet w produktach dla cery wrażliwej czy atopowej. W literaturze nie ma doniesień o częstych alergiach kontaktowych na ten składnik – alergie na alkohole tłuszczowe zdarzają się niezwykle rzadko. Polisorbat 60 również rzadko uczula. W pojedynczych przypadkach odnotowano reakcje nadwrażliwości na polisorbaty (częściej dotyczy to jednak polisorbatu 80 w preparatach do iniekcji). Ogólnie jednak Wosk NF uchodzi za hipoalergiczny.

Choć kosmetyki nie są przeznaczone do spożycia, warto wspomnieć, że polisorbat 60 jest dopuszczony jako dodatek do żywności (E435) w niskich stężeniach. Oznacza to, że nawet potencjalne, przypadkowe spożycie niewielkich ilości (np. oblizanie ust posmarowanych kremem) nie stanowi zagrożenia. Naturalnie, nie zachęca się do celowego jedzenia kosmetyków – to jedynie potwierdza niską toksyczność ogólną składników wosku. W badaniach bezpieczeństwa nie wykazano działania rakotwórczego ani mutagennego tych substancji – są one metabolizowane lub wydalane z organizmu. Emulsje z woskiem NF, dostawszy się do oka, mogą powodować przemijające pieczenie lub zamglenie widzenia (jak większość emulsji), ale nie odnotowano uszkodzeń. Polisorbat 60 w wysokich stężeniach może lekko podrażnić spojówkę, dlatego np. do kremów pod oczy zaleca się stosować niższe stężenia wosku (poniżej 5%).Ogólnie jednak składnik ten bywa używany nawet w kroplach do oczu (polisorbaty są składnikami sztucznych łez) – co świadczy o jego delikatności.

Składniki wosku NF są pochodzenia roślinnego i ulegają biodegradacji. Polisorbat 60 rozkłada się w środowisku wodnym (choć jako związek etoksylowany może wymagać do tego obecności odpowiednich mikroorganizmów), zaś alkohole tłuszczowe również są łatwo biodegradowalne. Nie stwierdzono bioakumulacji tych substancji w organizmach. Z punktu widzenia ekotoksyczności, jest więc relatywnie przyjazny środowisku, zwłaszcza w porównaniu z niektórymi jonowymi detergentami.

Wosk Emulgujący NF może być stosowany bez obaw w kosmetykach pielęgnacyjnych, także dla dzieci i osób o wrażliwej skórze. Należy oczywiście używać go zgodnie z przeznaczeniem. Przy normalnym użyciu w kremach nie odnotowuje się negatywnych skutków zdrowotnych. W badaniach i praktyce potwierdzono, że jest to składnik bezpieczny, nieakumulujący się w organizmie i nie wywołujący skutków ubocznych. Dlatego cieszy się zaufaniem już od wielu dekad.