Kamfora biała (cinnamomum camphora) / olejek eteryczny kamforowy biały

Opis

Cinnamomum camphora jest długowiecznym drzewem z rodziny Lauraceae, osiąga do 30 m wysokości, występuje naturalnie w Chinach, Japonii i na Tajwanie. Wytwarza gęste, błyszczące liście o silnym aromacie oraz małe, białe kwiaty. W zależności od warunków klimatycznych i lokalizacji, roślina rozwija różne chemotypy: kamforowy, linalolowy, borneolowy, 1,8-cyneolowy i inne. Olejek kamforowy biały pochodzi z chemotypu cineolowego (CT cineole), pozyskiwany jest metodą destylacji drewna i gałęzi parą wodną.

Skład chemiczny

Olejek kamforowy biały (CT cineole) zawiera głównie związki tlenowe z grupy monoterpenów:

• 1,8-Cyneol (eukaliptol) – 45–60%

• α-Pinen, β-Pinen, limonen – 5–10%

• Camphor (kamfora) – 3–8%

• Borneol, terpineol, sabinene – śladowo

Wysoka zawartość cyneolu warunkuje jego działanie wykrztuśne, antyseptyczne, przeciwzapalne i stymulujące.

Właściwości kosmetyczne

Skóra

• Antyseptyczne i ściągające – idealny do skóry tłustej i trądzikowej.

• Oczyszczające pory – zmniejsza stany zapalne i ilość wykwitów.

• Łagodzące świąd i podrażnienia – np. przy ukąszeniach owadów.

• Stymulujące mikrokrążenie – ujędrnia i poprawia napięcie skóry.

Włosy i skóra głowy

• Normalizujące sebum – redukuje przetłuszczanie się skóry głowy.

• Przeciwłupieżowe – działa przeciwgrzybiczo i przeciwzapalnie.

• Pobudzające cebulki włosowe – wspomaga mikrokrążenie.

Dłonie i stopy

• Antybakteryjny i dezynfekujący – skuteczny przy nadpotliwości i nieprzyjemnym zapachu.

• Zmiękczający – łagodzi zrogowacenia i szorstką skórę.

Paznokcie

• Przeciwgrzybicze i wzmacniające – stosowany w mieszankach olejkowych do paznokci.

Jama ustna i zęby

• Przeciwbakteryjny – hamuje rozwój patogenów jamy ustnej (np. Streptococcus mutans).

• Odświeżający oddech – cyneol działa antyseptycznie i chłodząco.

• Płukanki lecznicze – stosowany w naturalnych pastach i płynach do płukania jamy ustnej.

Właściwości farmakologiczne

• Przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe – skuteczny wobec bakterii Gram+ i niektórych wirusów RNA (grypa, RSV).

• Wykrztuśne i mukolityczne – rozrzedza śluz w drogach oddechowych, wspomaga oczyszczanie oskrzeli.

• Przeciwzapalne – redukuje obrzęki i miejscowy stan zapalny.

• Przeciwbólowe i miejscowo rozgrzewające – blokuje przewodzenie bodźców bólowych, działa podobnie do mentolu.

• Stymulujące krążenie – używany w maściach na bóle mięśni, stawów, rwę kulszową.

• Neurotonizujące – pobudza układ nerwowy, zwiększa koncentrację i czujność.

Właściwości aromaterapeutyczne

• Oczyszczające i odkażające powietrze – idealny do dyfuzji w sezonie infekcji.

• Pobudzające i odświeżające – poprawia koncentrację, łagodzi senność.

• Wspierające oddychanie – łagodzi kaszel, zapalenie zatok, nieżyt nosa.

• Antyseptyczne dla przestrzeni publicznych – oczyszcza powietrze w gabinetach i pomieszczeniach zamkniętych.

Toksykologia i bezpieczeństwo

• Działa drażniąco w stężeniu >2% – szczególnie na błony śluzowe.

• Nie stosować u dzieci <6 r.ż., kobiet w ciąży, karmiących, osób z epilepsją, astmą, POChP.

• Nie stosować wewnętrznie bez wskazania medycznego.

• Działa neurotoksycznie w dużych dawkach – zawiera kamforę (choć w niższym stężeniu niż chemotyp kamforowy).

Profil zapachowy

• Charakterystyka: świeży, czysty, ziołowo-kamforowy, chłodny.

• Typ zapachu: nuta głowy.

• Intensywność: średnio-mocna, szybko ulatniająca się.

Kompatybilność

Zapachowa:

• Dobrze komponuje się z:

  • Eukaliptusowym, rozmarynowym, miętowym, sosnowym, cyprysowym, lawendowym

  • Z cytrusowymi: bergamotka, cytryna

  • Z drzewnymi: cedr, jałowiec

Kosmetyczna:

• Kompatybilny z:

  • Olejami bazowymi: słonecznikowy, winogronowy, jojoba

  • Emulgatorami naturalnymi: lecytyna, PEG-free

  • Składnikami aktywnymi: alantoina, panthenol, kwas hialuronowy

Trwałość chemiczna

• Stabilny, ale podatny na utlenianie cyneolu przy ekspozycji na światło i tlen.

• Zaleca się przechowywać w chłodnym, ciemnym miejscu.

• Trwałość po otwarciu: do 2 lat (z dodatkiem przeciwutleniaczy – do 3 lat).

Zastosowanie i dawkowanie

Kosmetyki i pielęgnacja:

• Kremy do twarzy: 0,2–0,5%

• Balsamy rozgrzewające / maści: 1–2%

• Produkty do stóp: 0,5–1,5%

• Szampony i odżywki: 0,3–1%

• Produkty do pielęgnacji jamy ustnej: 0,05–0,1%

Mydło:

• Do 1,5% – zachowuje zapach, działa antybakteryjnie

Świece:

• 3–6% – świeży, czysty zapach, poprawia jakość powietrza

Aromaterapia:

• Dyfuzja: 2–4 krople / 100 ml wody

• Inhalacje parowe: 1–2 krople na miskę wrzątku

• Masaże lecznicze: 1–2% w oleju bazowym

Inne zastosowania

• Składnik balsamów rozgrzewających i przeciwbólowych

• Naturalny odświeżacz powietrza i środek do dezynfekcji powierzchni

• W produktach weterynaryjnych (z rozwagą i pod kontrolą)

• Naturalny repelent owadów (komary, muchy)

• W medycynie ajurwedyjskiej – jako olejek do masażu „pitta” i „kapha”

Stosowanie spożywcze i wewnętrzne

Spożywcze:

• Nie zalecane – choć w niektórych krajach olejek cineolowy dopuszczony jest jako aromat spożywczy, ryzyko przedawkowania i toksyczność kamfory wykluczają jego bezpieczne stosowanie przez osoby niewykwalifikowane.

Wewnętrzne:

• Wyłącznie pod kontrolą fitoterapeuty lub lekarza aromaterapii klinicznej.

• Maksymalna dawka terapeutyczna (wg niektórych źródeł): 0,03 ml/dobę

• Ryzyka: neurotoksyczność, drgawki, interakcje z lekami metabolizowanymi przez CYP3A4, działanie drażniące na błony śluzowe.

• Przeciwwskazania: epilepsja, astma, ciąża, karmienie piersią, dzieci.

Czy wiesz że?

1. W Japonii i Chinach Cinnamomum camphora uważany był za „święte drzewo oczyszczające przestrzeń” – sadzony w ogrodach świątyń.

2. Kamfora była używana w średniowieczu jako środek dezynfekujący i środek odstraszający „złe powietrze”.

3. Olejek kamforowy wykorzystywano do konserwacji tekstyliów oraz w medycynie chińskiej jako składnik maści „Tiger Balm”.

4. W czasie II wojny światowej kamfora była używana do produkcji materiałów wybuchowych i celuloidu.

5. W niektórych rejonach Azji liście kamforowca są używane jako naturalny odświeżacz do szaf – przeciw molom i owadom.