Estragon (artemisia dracunculus) / olejek eteryczny estragonowy

Opis

Artemisia dracunculus L., estragon, należy do rodziny Asteraceae. Jest to bylina dorastająca do 120–150 cm wysokości, o wąskich, lancetowatych liściach i małych, żółtawych kwiatach. Naturalnie występuje w Azji Środkowej, Europie Południowej i Ameryce Północnej. Roślina preferuje gleby lekkie, przepuszczalne i słoneczne stanowiska. W kuchni i do produkcji olejku używana jest odmiana francuska, bogata w estragol.

Olejek estragonowy jest surowcem o silnym działaniu aromaterapeutycznym i farmakologicznym. Doskonale sprawdza się w produktach celowanych – kosmetykach punktowych, olejkach terapeutycznych czy świecach aromatycznych. Ze względu na obecność estragolu wymaga ostrożności i wiedzy przy formulacji, ale stanowi cenny, luksusowy składnik dla świadomych użytkowników.

Skład chemiczny

Olejek estragonowy zawiera wysokie stężenie fenylopropanoidów oraz estrów metylowych:

• Estragol (methylchavicol): 60–80%

• Ocinol (p-allylanisole): 1–5%

• Limonen, β-Ocymen, Sabinen, Myrcen: 1–3%

• β-Eugenol: <1%

• Trans-anetol: śladowe ilości

• Kariofilen, germakren D, spathulenol: ślady – odpowiedzialne za nuty zielone i ziołowe

Właściwości kosmetyczne i pielęgnacyjne

• Działanie przeciwzapalne: redukuje stany zapalne skóry, łagodzi zaczerwienienia

• Przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze: hamuje rozwój bakterii Gram-dodatnich i niektórych grzybów drożdżopodobnych

• Przeciwobrzękowe: wspomaga mikrokrążenie i zmniejsza obrzęki

• Rozgrzewające: pomocne w maściach i olejkach rozgrzewających

• Tonizujące i oczyszczające: działa ściągająco i odświeżająco – polecany do skóry tłustej i mieszanej

Właściwości farmakologiczne

• Spazmolityczne: łagodzi skurcze mięśni gładkich

• Wiatropędne: wspomaga trawienie, zmniejsza wzdęcia

• Neurotoniczne: poprawia nastrój, łagodzi napięcie nerwowe

• Przeciwdrobnoustrojowe: działa przeciwko niektórym patogenom bakteryjnym i grzybiczym

• Adaptogenne (tradycyjne): w medycynie ludowej stosowany jako środek wzmacniający i regulujący

Zastosowanie aromaterapeutyczne

• Efekt emocjonalny: działanie euforyzujące, podnoszące nastrój, wspierające kreatywność

• Działa łagodząco na układ nerwowy: przy napięciu, zmęczeniu psychicznym, bezsenności

• Stosowanie: głównie w dyfuzji, inhalacjach i masażach aromaterapeutycznych

• Synergia: dobrze łączy się z bazylią, anyżem, kolendrą, lawendą, bergamotką i szałwią

Toksykologia i bezpieczeństwo

• Estragol: w dużych ilościach uznawany za potencjalnie genotoksyczny i kancerogenny (EFSA, IFRA)

• Nie stosować u dzieci, kobiet w ciąży i karmiących

• Nie stosować doustnie bez nadzoru specjalisty

• Unikać stosowania na uszkodzoną skórę

• Możliwe działanie uczulające

Kompatybilność

• Zgodność zapachowa:

  • Nuty głowy i serca (zielono-anyżkowe)

  • Dobrze komponuje się z olejkami:

    • Cytrusowymi: bergamotka, mandarynka

    • Ziołowymi: bazylia, tymianek, szałwia

    • Kwiatowymi: lawenda, geranium

    • Korzennymi: goździk, kardamon

Profil zapachowy

• Główne nuty: świeże, anyżkowe, zielono-ziołowe, lekko słodkie

• Nuta dominująca: nuta głowy

• Intensywność: średnia do wysokiej

• Stabilność: umiarkowana – może się utleniać, przechowywać w chłodnym, ciemnym miejscu

Dawkowanie i zastosowanie w formulacjach

Kosmetyki pielęgnacyjne:

• Kremy, sera, maseczki: 0,1–0,5%

• Preparaty punktowe (np. na stany zapalne): do 1%

• Olejki do masażu: 0,5–1% (rozcieńczenie w oleju bazowym)

Mydła (na zimno):

• Stężenie: 0,3–0,8% w przeliczeniu na masę tłuszczów

• Uwaga: zapach może osłabnąć po zmydleniu – warto łączyć z olejkami utrwalającymi

Świece zapachowe:

• Dawkowanie: 1–3% w masie wosku

• Trwałość: średnia – rekomendowane połączenie z utrwalaczami (np. benzoes, cedr)

Dyfuzja powietrzna:

• Zalecana ilość: 3–5 kropli na 100 ml wody

• Czas dyfuzji: 15–30 minut, 1–2 razy dziennie

Aromatyczne kąpiele:

• Stężenie: do 5 kropli na emulgator (np. mleko, sól epsom), nie stosować bezpośrednio do wody