Olej winogronowy (vitis vinifera)

Opis

Vitis vinifera L. to gatunek pnącej winorośli z rodziny Vitaceae, pochodzący z rejonów śródziemnomorskich i Azji Zachodniej, obecnie powszechnie uprawiany w strefie umiarkowanej i subtropikalnej. Olej pozyskiwany jest z nasion winogron. Rafinacja oczyszcza olej z zapachu, barwy, zanieczyszczeń oraz potencjalnych alergenów białkowych, czyniąc go bardziej trwałym i neutralnym.

Skład chemiczny

Skład kwasów tłuszczowych:

• Kwas linolowy (n-6): 60–76%
• Kwas oleinowy (n-9): 12–25%
• Kwas palmitynowy: 5–8%
• Kwas stearynowy: 3–6%
• Śladowe ilości kwasu α-linolenowego (n-3)

Frakcje niezmydlające:

• Fitosterole (β-sitosterol, kampesterol)
• Tokoferole (głównie α- i γ-) – zmniejszone ilości po rafinacji
• Skwalen – śladowe ilości

Parametry fizykochemiczne:

• Wygląd: jasnożółty do złocistego
• Zapach: neutralny, praktycznie bezwonny
• Smak: neutralny, lekko orzechowy (słabo wyczuwalny)
• Lepkość: niska
• Indeks jodowy: 120–140
• Temperatura dymienia: 215–220°C
• Trwałość oksydacyjna: umiarkowana (wymaga ochrony przed światłem i tlenem)

Właściwości kosmetyczne i zalecenia

Olej z pestek winogron to lekki, niekomedogenny (0–1), szybko wchłaniający się emolient, idealny do pielęgnacji skóry tłustej, mieszanej i trądzikowej.

Korzyści i zastosowanie:

• Skóra (twarz, ciało):
  • reguluje wydzielanie sebum, działa matująco
  • lekko ściąga i wygładza skórę
  • wspiera elastyczność i redukuje mikrozmarszczki
  • łagodzi stany zapalne i podrażnienia
• Włosy i skóra głowy:
  • lekko odżywia i wygładza bez obciążenia
  • ogranicza łupież suchy i swędzenie skóry głowy
  • idealny dla włosów przetłuszczających się u nasady
• Dłonie i stopy:
  • zmiękcza skórę, nie pozostawiając tłustego filmu
  • dobry składnik lekkich kremów i lotionów
• Paznokcie:
  • poprawia elastyczność i wygląd skórek
  • wspomaga regenerację płytki paznokciowej

Właściwości farmakologiczne

• Działanie przeciwzapalne: NNKT (n-6) wspierają odbudowę bariery lipidowej i hamują mediatory zapalne
• Przeciwutleniające: tokoferole chronią lipidy skóry przed peroksydacją
• Działanie przeciwbakteryjne: wspiera leczenie trądziku i stanów zapalnych
• Wspomaga mikrokrążenie i drenaż limfatyczny: przez obecność lekkich lipidów i fitosteroli
• Regeneracja skóry uszkodzonej i osłabionej – wspomaga gojenie ran powierzchniowych

Toksykologia i bezpieczeństwo

• Bezpieczny dla każdego typu skóry, również wrażliwej i dziecięcej
• Brak potencjału drażniącego i fotouczulającego
• Nie zawiera białek alergennych – odpowiedni dla osób uczulonych na winogrona
• Niekomedogenny, odpowiedni dla skóry trądzikowej i mieszanej
• Wydłużona trwałość dzięki rafinacji – jednak zaleca się ochronę przed światłem

Kompatybilność

Kompatybilność:

• Dobrze łączy się z innymi lekkimi olejami: konopny, jojoba, malinowy
• Kompatybilny z: wit. E, retinolem, niacynamidem (w emulsjach), ekstraktami roślinnymi
• Pasuje do emulgatorów naturalnych i alkoholi tłuszczowych

Niekompatybilność:

• Wymaga stabilizacji w obecności substancji silnie utleniających
• W emulsjach z wysokim pH (>8) może ulegać degradacji – wymaga buforowania

Zastosowanie i dawkowanie

Kosmetyki:

• Kremy, lotiony, serum: 2–20%
• Produkty do cery tłustej/trądzikowej: 2–10%
• Kosmetyki dla dzieci i alergików: 1–5%

Masaż i SPA:

• Masaż twarzy i ciała: do 100% lub z innymi olejami
• Olejki do ciała i mieszanki z EO: 70–90% bazy

Aromaterapia:

• Bezwonny nośnik – nie zakłóca zapachu olejków eterycznych
• Bezpieczny przy aplikacji na twarz i dekolt

Mydła:

• Superfat: 2–5%
• Dodaje lekkości i nawilżenia pianie

Zalecenia formulacyjne

• Stabilny w fazie tłuszczowej, ale najlepiej dodać <40°C
• Dobrze sprawdza się w formulacjach typu „oil-free” lub „clean beauty”
• Zaleca się wzbogacenie antyoksydantem (wit. E) przy zastosowaniach >10%
• Nie wpływa znacząco na zapach i kolor formulacji – idealny do kosmetyków neutralnych

Inne zastosowania

• Demakijaż i oczyszczanie skóry – jako olej bazowy
• Lekkie kremy na dzień i pod makijaż
• Serum do skóry tłustej z trądzikiem różowatym lub łojotokiem
• Olejki do ciała po kąpieli, mgiełki i hydrolaty z fazą lipidową
• Formuły minimalistyczne i hypoalergiczne

Zastosowanie spożywcze i wewnętrzne

• Rafinowany olej z pestek winogron dopuszczony do spożycia
• Bogaty w kwasy tłuszczowe n-6, nadaje się do dań na zimno i do smażenia
• Dzienna dawka bezpieczna: 1–2 łyżki dziennie (zbilansowana dieta n-6/n-3!)
• Zalety spożywcze: wspomaga profil lipidowy krwi, działa przeciwutleniająco
• Ryzyko i ograniczenia: nadmiar n-6 może pogłębiać stany zapalne u osób z chorobami autoimmunologicznymi
• Interakcje: brak znanych interakcji z lekami – stosować ostrożnie przy suplementacji innych NNKT

Czy wiesz, że?

1. Olej z pestek winogron nazywany jest „lekkim emolientem dla skóry tłustej” – bardzo rzadki profil.
2. Jest popularnym składnikiem kosmetyków naturalnych typu non-oily feel.
3. Używany w kuchni śródziemnomorskiej jako alternatywa dla oliwy – szczególnie w kuchni hiszpańskiej i francuskiej.
4. W kosmetologii używany do produkcji emulsji micelarnych i hydrofilowych olejków myjących.
5. Składnik licznych kosmetyków dla mężczyzn – nie błyszczy, nie obciąża, nie pachnie.
6. Często stosowany w masażu sportowym ze względu na neutralność i szybkie wchłanianie.
7. Jest częścią wielu receptur dermokosmetyków aptecznych – m.in. do skóry alergicznej i trądzikowej.