Tymianek czerwony (thymus vulgaris) / olejek eteryczny tymiankowy czerwony
Olejek eteryczny z czerwonego tymianku (Thymus vulgaris, odmiana tymolowa). Odmiana „czerwona” odnosi się do olejku nierafinowanego, o głębokim, bursztynowym kolorze i bardzo wysokiej zawartości tymolu (30–60%) – związku o silnym działaniu przeciwdrobnoustrojowym. Obecne są również: karwakrol, p-cymen, γ-terpinen, linalol i śladowo borneol oraz 1,8-cyneol. Olejek ten charakteryzuje się wybitnymi właściwościami antybakteryjnymi, przeciwwirusowymi i przeciwgrzybiczymi, co czyni go jednym z najsilniejszych olejków o szerokim spektrum biobójczym. Stosowany miejscowo (po odpowiednim rozcieńczeniu) może wspomagać leczenie infekcji skóry, trądziku, opryszczki, grzybic, stanów zapalnych oraz dolegliwości reumatycznych i mięśniowych. W aromaterapii olejek z czerwonego tymianku wykazuje działanie pobudzające, immunostymulujące i wspomagające przy infekcjach układu oddechowego. Może być stosowany w inhalacjach i w mieszaninach dezynfekujących powietrze.
Opis
Tymianek (Thymus vulgaris) to wieloletnia, aromatyczna roślina śródziemnomorska o drobnych liściach i purpurowych kwiatach, rosnąca w suchych, nasłonecznionych stanowiskach. Uprawiany szeroko we Francji, Hiszpanii i Maroku, tymianek charakteryzuje się różnorodnością chemotypów – odmiana tymolowa wyróżnia się najwyższą zawartością fenoli, co warunkuje jej silne właściwości przeciwdrobnoustrojowe.
Skład chemiczny
Olejek czerwony zawiera wysokie stężenie związków fenolowych:
-
Tymol: 30–60%
-
Karwakrol: 3–15%
-
p-Cymen: 10–25%
-
γ-Terpinen: 5–15%
-
Linalol: do 5%
-
1,8-Cyneol (eukaliptol): śladowo
-
Borneol, α-terpineol, β-myrcen: śladowo
Związki fenolowe nadają olejkowi intensywny, ciepły i ostry charakter oraz odpowiadają za jego silne działanie biologiczne.
Właściwości kosmetyczne
-
Silne działanie antybakteryjne i przeciwgrzybicze – skuteczny m.in. przeciwko Staphylococcus aureus, Propionibacterium acnes, Candida albicans
-
Seboregulujące i oczyszczające – przydatny w pielęgnacji skóry tłustej i trądzikowej
-
Tonizujący – wspiera gojenie ran, wyprysków i infekcji
-
Nie zalecany do skóry wrażliwej – może wywoływać podrażnienia
Stosowany głównie w preparatach przeciwtrądzikowych, punktowych środkach odkażających i płynach do płukania jamy ustnej.
Działanie farmakologiczne
-
Przeciwbakteryjne – fenole uszkadzają błony komórkowe bakterii
-
Przeciwwirusowe – hamuje replikację niektórych wirusów, np. HSV
-
Przeciwgrzybicze – działa wobec dermatofitów i drożdżaków
-
Przeciwutleniające – neutralizuje wolne rodniki
-
Wykrztuśne i mukolityczne – wspomaga oczyszczanie dróg oddechowych
Aromaterapia
-
Działanie energetyzujące, stymulujące
-
Immunostymulujące – szczególnie w sezonie infekcyjnym
-
Rozgrzewające – pomocne przy bólach mięśniowych i reumatycznych
-
Ze względu na intensywność działania zalecany dla dorosłych, w dobrze zbilansowanych mieszankach
Toksykologia i bezpieczeństwo
-
Tymol i karwakrol działają drażniąco, mogą być uczulające
-
Może powodować pieczenie skóry, pęcherze, kontaktowe zapalenie skóry
-
Z powyższych względów nie stosować nierozcieńczonego
-
Przeciwwskazania: ciąża, karmienie, dzieci, epilepsja, nadciśnienie
Kompatybilność zapachowa
-
Olejki ziołowe: lawendowy, rozmarynowy, oregano
-
Drzewne: cedrowy, szałwia muszkatołowa
-
Korzenne: goździkowy, cynamonowy (ostrożnie)
-
Cytrusowe: pomarańcza, cytryna – łagodzą zapach i działanie
Profil zapachowy
-
Nuta: serca
-
Charakter: intensywny, ciepły, ziołowo-korzenny, piekący
-
Trwałość: wysoka
-
Intensywność: bardzo wysoka, dominująca
Dawkowanie i zastosowanie
Kosmetyki i pielęgnacja:
-
Kremy, serum punktowe: 0,05–0,2%
-
Preparaty przeciwtrądzikowe: do 0,3%
-
Żele do ciała, szampony: 0,3–0,5%
Aromaterapia:
-
Dyfuzja: 1–2 krople (z łagodzącymi olejkami)
-
Masaż: 0,5–1% w oleju bazowym (np. jojoba, sezamowy)
-
Kąpiele: maks. 1 kropla, z emulgatorem (np. mleko, sól)
Mydła:
-
0,3–0,5% – dobrze znosi proces zmydlania, wymaga łagodzenia profilu zapachowego
Świece:
-
1–3% – intensywny charakter, używać w połączeniu z olejkami łagodniejszymi