Glukono delta lakton (GDL)

Opis

Glukono-delta-lakton (GDL, Glucono-δ-lactone) to naturalny związek organiczny należący do grupy poli-hydroksykwasów (PHA), będący cykliczną formą kwasu glukonowego. Ma postać białego, krystalicznego proszku, dobrze rozpuszczalnego w wodzie. W kosmetyce i dermatologii wykazuje działanie keratolityczne, nawilżające, przeciwutleniające i łagodzące. Często stosowany jako delikatna alternatywa dla kwasów AHA – odpowiedni dla skóry wrażliwej, naczyniowej i reaktywnej. Dodatkowo pełni funkcję bufora pH, chelatora oraz łagodnego konserwantu wspomagającego.

Właściwości

Kosmetyczne:

• Delikatny eksfoliant (PHA) – złuszcza martwe komórki naskórka, poprawia teksturę i koloryt skóry.

• Silny humektant – wiąże wodę w warstwie rogowej, wspomaga nawilżenie skóry.

• Przeciwutleniacz – neutralizuje wolne rodniki, spowalnia procesy starzenia.

• Chelator – stabilizuje formuły zawierające metale śladowe.

• Bufor pH – reguluje i utrzymuje stabilne pH produktu.

Dermatologiczne:

• Łagodny keratolityk – idealny dla skóry wrażliwej, atopowej i z zaburzoną barierą hydrolipidową.

• Działanie przeciwzapalne – zmniejsza rumień, uczucie swędzenia i podrażnienia.

• Wspiera odbudowę bariery naskórkowej – stymuluje produkcję ceramidów.

• Przyspiesza gojenie się skóry – działanie kojące i regenerujące.

Farmakologiczne:

• Wspiera działanie antyseptyczne i antybakteryjne (np. w produktach do pielęgnacji ran).

• Regulator kwasowości – stosowany w formulacjach do jamy ustnej i błon śluzowych.

Zastosowanie

Twarz i ciało:

• Kremy, emulsje i serum do skóry wrażliwej, starzejącej się, naczyniowej.

• Płyny micelarne, toniki i peelingi chemiczne bez efektu drażniącego.

• Kremy wybielające i depigmentujące – działanie rozjaśniające i antyoksydacyjne.

Włosy i skóra głowy:

• Szampony do skóry podrażnionej i łuszczącej się.

• Wcierki łagodzące – regulacja mikrobiomu skóry głowy.

Stopy, paznokcie:

• Kremy i żele zmiękczające zrogowacenia i naskórek.

• Płyny i pianki złuszczające – do stóp, łokci, kolan.

Higiena jamy ustnej:

• Płyny do płukania jamy ustnej z funkcją odświeżającą, wybielającą i regenerującą.

• Żele stomatologiczne do pielęgnacji dziąseł.

Produkty do kąpieli i SPA:

• Mleczka do kąpieli i preparaty złuszczające.

• Maseczki i peelingi z efektem regenerującym i nawilżającym.

Dawkowanie

• Serum i kremy przeciwstarzeniowe:
  ▸ 0,5–3%
  ▸ Cel: działanie wygładzające, eksfoliacja, antyoksydacja.
  ▸ Efekt: rozświetlenie, poprawa tekstury skóry, redukcja zmarszczek.

• Kosmetyki dla skóry wrażliwej / naczyniowej:
  ▸ 0,5–2%
  ▸ Cel: nawilżenie, regeneracja, poprawa tolerancji skóry.
  ▸ Efekt: złagodzenie zaczerwienień i dyskomfortu.

• Peelingi chemiczne typu PHA:
  ▸ 2–10%
  ▸ Cel: złuszczanie warstwy rogowej naskórka bez podrażnień.
  ▸ Efekt: wygładzenie, rozjaśnienie, oczyszczenie skóry.

• Produkty do stóp i paznokci:
  ▸ 1–5%
  ▸ Cel: keratoliza, zmiękczenie twardego naskórka.
  ▸ Efekt: miękka, elastyczna skóra stóp i dłoni.

• Higiena jamy ustnej:
  ▸ 0,1–0,5%
  ▸ Cel: działanie łagodzące, odświeżające, remineralizujące.
  ▸ Efekt: redukcja stanów zapalnych, poprawa zdrowia dziąseł.

Sposób użycia

• Rozpuszczalny w wodzie – dodawać do fazy wodnej (temp. pokojowa do 50°C).

• pH końcowe produktu 3,5–7,0 – stabilne i skuteczne w tym zakresie.

• Może być stosowany jako bufor – stabilizuje produkty z witaminą C, kwasami owocowymi.

• W produktach leave-on – polecane stężenia 0,5–4% dla bezpieczeństwa skóry.

• W peelingach wash-off – można stosować wyższe stężenia (do 10%).

Kompatybilność

Kompatybilny z:

• Gliceryną, alantoiną, niacynamidem, pantenolem.

• Witaminą C, kwasem hialuronowym, ceramidami.

• Olejkami eterycznymi w układach emulsyjnych.

• Guma ksantanowa, gumą arabską – synergiczne działanie żelujące.

Niekompatybilny z:

• Związkami zasadowymi (pH >7) – ryzyko hydrolizy i destabilizacji.

• Jonami metali ciężkich – zalecane dodanie chelatorów (np. EDTA).

• Substancjami o działaniu zasadowym (np. aminami tłuszczowymi bez bufora).

Zastosowanie spożywcze / wewnętrzne

• Zastosowanie:
  ▸ Stosowany jako dodatek E575 – regulator kwasowości, fermentator, chelator.

• Korzyści zdrowotne:
  ▸ Naturalny metabolit glukozy – może wspierać równowagę elektrolitową.
  ▸ Przyspiesza rozpad mleka sojowego do tofu w produkcji żywności wegańskiej.

• Ryzyko i przeciwwskazania:
  ▸ W dużych dawkach – efekt przeczyszczający.
  ▸ Nie polecany w suplementach dla osób z hipoglikemią bez nadzoru.

• Interakcje:
  ▸ Nie wykazuje istotnych interakcji z lekami przy typowym stosowaniu.

7) Toksykologia i bezpieczeństwo

• Status GRAS (Generally Recognized As Safe) – zatwierdzony do stosowania wewnętrznego i zewnętrznego.

• Nietoksyczny, niealergizujący, niekomedogenny.

• Dobrze tolerowany przez skórę wrażliwą i dziecięcą.

• Nie wykazuje działania cytotoksycznego ani drażniącego.

• Biodegradowalny i przyjazny środowisku.

Uwagi formulacyjne

• Nie wymaga neutralizacji – łatwo reguluje pH.

• Łatwy do zastosowania w formulacjach wodnych i wodno-żelowych.

• Nie zmienia znacząco tekstury końcowej produktu.

• Może wpływać na stabilność barwników i substancji aktywnych w pH <4 – zaleca się testy.

Czy wiesz, że?

• GDL jest naturalnie obecny w miodzie i owocach fermentujących – powstaje z glukozy.

• W Azji stosowany do koagulacji mleka sojowego przy produkcji tofu.

• Jako łagodny kwas PHA może być stosowany całorocznie, również przy ekspozycji na słońce.

• Znany również jako kwas glukonowy w formie pierścieniowej – otwiera się w wodzie, tworząc kwas glukonowy.

• Działa delikatniej niż AHA i BHA, ale z porównywalną skutecznością w dłuższej perspektywie.

Przykłady formulacji

Serum rozjaśniające z GDL i niacynamidem

• Woda – 85%

• Glukono-delta-lakton – 3%

• Niacynamid – 4%

• Gliceryna – 5%

• Konserwant – 0,8%

Peeling chemiczny PHA (łagodny)

• Woda – 80%

• GDL – 6%

• Kwas mlekowy – 2%

• Pantenol – 1%

• Guma ksantanowa – 0,3%

Krem łagodzący po zabiegach dla kobiet

• Woda – 60%

• Glukono-delta-lakton – 2%

• Masło shea – 10%

• Pantenol – 2%

• Emulgator – 5%

Wcierka do skóry głowy z GDL dla mężczyzn

• Woda – 85%

• Glukono-delta-lakton – 1%

• Mentol – 0,3%

• Ekstrakt z pokrzywy – 5%

Tonik do cery wrażliwej dla dzieci 6+

• Woda – 90%

• Glukono-delta-lakton – 1%

• Hydrolat z lipy – 5%

• Gliceryna – 2%

Żel do mycia twarzy z PHA

• Woda – 75%

• GDL – 2%

• Coco-glucoside – 5%

• Guma ksantanowa – 0,4%

• Olejek lawendowy – 0,3%

Krem do stóp zmiękczający

• Woda – 65%

• GDL – 3%

• Mocznik – 5%

• Masło kakaowe – 5%

Żel stomatologiczny z GDL

• Woda – 80%

• Glukono-delta-lakton – 0,5%

• Ksylitol – 5%

• Ekstrakt z rumianku – 2%

Maseczka rewitalizująca z glinką

• Glinka różowa – 25%

• GDL – 1,5%

• Woda – 65%

• Olejek różany – 0,5%

Płyn do płukania jamy ustnej

• Woda – 90%

• GDL – 0,3%

• Ekstrakt z szałwii – 2%

• Ksylitol – 5%