Kokamidopropylobetaina (cocamidopropyl betaine) / betaina kokosowa

Opis

Kokamidopropylobetaina – jeden składnik, który „robi różnicę” w łagodności i odczuciu mycia. Składnik naturalnego pochodzenia, wytworzony na bazie oleju kokosowego. Nazywany również betainą kokosową lub skrótem „CAPB”. Zmiękcza profil surfaktantowy i pozwala obniżyć T.A.M., czyli stężenie środków powierzchiowo-czynnych bez utraty piany. W duecie z anionami wzmacnia pianę, zagęszcza produkt, a przy pH 4,5–5,5 zachowuje właściwości kationowe korzystne dla antystatyki włosów. Dzięki stabilności w pH 3–11 i doskonałej kompatybilności (ze składnikami anionowymi, niejonowymi i większością kationowych ) łatwo dopasujesz do żelu pod prysznic, szamponu, płynu do rąk czy kąpieli. A poza kosmetyką? Od lat używany jest w środkach czystości do domu czy w szamponach do samochodu – co dobrze ilustruje wydajność i odporność aplikacyjną. Jeśli tworzysz receptury – dzięki betainie kokosowej masz uniwersalny „booster” piany, lepkości i łagodności.

Charakterystyka

• INCI: Cocamidopropyl Betaine

• CAS: 61789-40-0

• Postać: klarowny roztwór,

• Substancja czynna: 30%

• Pochodzenie: ok. 68% naturalne (z surowców roślinnych)

• Zakres formulacyjny pH: 3.0–11.0

Dla kogo i do czego?

• Dla szukających łagodnego profilu myjącego.

• Szampony (także do codziennego stosowania i dla dzieci – produkty spłukiwane), żele pod prysznic, mydła w płynie, płyny do higieny intymnej, żele do rąk.

• Formulacje SLES/APG/SCI wymagające podbicia piany i lepkości.

• Produkty w twardej wodzie lub z udziałem mydła (lepsza stabilność piany)

Właściwości kosmetologiczne

• Skóra (ciało, dłonie, stopy): łagodniejsza odczuwalna detergencja, niższe ryzyko przesuszenia przy zachowaniu efektywności mycia

• Włosy: lepsza podatność na rozczesywanie „na mokro”, ograniczenie elektryzowania przy pH kwaśnym (amfoteryk zachowuje ładunek dodatni)

• Paznokcie / skóra okołopaznokciowa: łagodniejszy profil mycia w produktach do rąk

• Dodatkowo: w systemach anionowych obniża wskaźniki drażniące (np. zein score) i działa jako „ko-surfaktant” poprawiający sensorykę piany

Zastosowanie (przykłady)

• Szampony: codzienne, do włosów farbowanych, do wrażliwej skóry głowy, „2-w-1” (współpraca z kationowymi polimerami)

• Żele pod prysznic, płyny do kąpieli, mydła w płynie, żele do rąk

• Płyny do higieny intymnej i żele do twarzy (produkty spłukiwane, niskie T.A.M.)

• Produkty spa: żele solankowe, piany do kąpieli

• (Poza kosmetyką) HI&I: płyny do mycia naczyń, środki do twardych powierzchni, szampony samochodowe

Dawkowanie (orientacyjnie)

• Szampon codzienny: 4–8% (co-surfactant łagodzący, wzrost lepkości i piany).

• Szampon bardzo łagodny / dziecięcy (rinse-off): 3–6% (niski T.A.M., miękka piana).

• Żel pod prysznic / mydło w płynie: 3–7%.

• Żel do rąk / płyn do kąpieli: 4–10% (piana + lepkość).

• Płyn micelarny (spłukiwany lub do szybkiego demakijażu skóry odpornej): 0,2–1,0%.

• CAPB w kosmetykach jest stosowany nawet do 30% – dla produktów spłukiwanych

Kompatybilność

• Tak: anionowe (SLES/ALES, AOS, SCI), niejonowe (APG), większość kationowych (polimery kondycjonujące), inne amfoteryki. Współdziała w budowaniu lepkości (krzywa solna) i stabilności piany w twardej wodzie.

• Ostrożnie: bardzo wysokie stężenia elektrolitów (ryzyko spadku lepkości po przekroczeniu szczytu krzywej solnej); wysokie dawki silnie kationowych polimerów mogą mętnieć układ – dobieraj proporcje i kolejność dodawania.

• Nie: środowiska silnie utleniające i niekontrolowane mieszanie z silnie kwaśnymi/zasadowymi reagentami poza typowym zakresem formulacyjnym pH.

Toksykologia i bezpieczeństwo

• Profil bezpieczeństwa: CAPB oceniony jako bezpieczny w obecnych zastosowaniach, szczególnie w produktach spłukiwanych, przy kontroli zanieczyszczeń.

• Sensytyzacja: doniesienia o alergii dotyczą głównie zanieczyszczeń (DMAPA/amidoamine). CAPB dobrej jakości wykazują niski potencjał uczulający.

Trwałość chemiczna

• Stabilny w pH 3–11, dobrze znosi twardą wodę i obecność mydła; typowo klarowny, w niższych temp. może mętnieć – klaruje po delikatnym podgrzaniu i wymieszaniu.

Uwagi formulacyjne

• Kolejność: Wprowadź betainę do fazy wodnej po surfaktantach anionowych ale przed APG/kationowymi.

• Zagęszczanie gotowego produktu: lepkość finalną uzyskasz dodając zwykłej soli kuchennej (działa na zasadzie tzw. krzywej solnej.  Do pewnego momentu zwiększa się lepkość, a po osiągnięciu szczytu – maleje. Dlatego musisz kontrolować ilość dodanej soli, aby nie przekroczyć momentu, od którego lepkość spada).

• Całkowita ilość dla substancji powierzchniowo-czynnych dla produktów codziennych – 8-12%

• W produktach z anionami obniża ich potencjał drażniący

• pH: 4,8–5,5 dla ciała/włosów (komfort skóry, antystatyka włosów); unikaj skrajności poza zakresem 3–11

• Polimery/kationy: dawkuj rozważnie – zacznij od 0,1–0,3% polimeru kationowego, oceniaj klarowność i lepkość.

Czy wiesz, że?

• Jedna betaina – wiele ról: w zależności od pH zachowuje się bardziej anionowo lub kationowo, co wyjaśnia jej zdolność do łagodzenia drażniących anionów i poprawy antystatyki

• CAPB utrzymuje pianę w obecności jonów Ca/Mg i mydła – przydatne w żelach solankowych i kąpielowych

• Zastosowania poza kosmetyką: jest standardem w HI&I (łagodne płyny do mycia naczyń, car wash, itp.)

Uwagi: Wskazane dawkowanie odnosi się do CAPB z zawartością 30% substancji czynnej – czyli nie musisz dokonywać żadnych przeliczeń.