Masło Shea/karite, nierafinowane

Masło shea (zwane również masłem karite) jest olejem z nasion masłosza parka (drzewa masłowego), występującego naturalnie na obszarze afrykańskiej sawanny od Senegalu po Etiopię.

Tradycyjna metoda wyrobu masła shea jest bardzo pracochłonna, wymaga użycia dużej ilości drewna opałowego i wody. Produkcją zajmują się kobiety i dzieci. Nasiona wielkości śliwek po wydobyciu z owoców są suszone na słońcu lub nad ogniem. Następnie oddzielana jest łupina i tłuczone są ręcznie na miazgę. Po utłuczeniu miesza się z wodą i gotuje na ogniu. W efekcie na powierzchnię wypływa tłuszcz, który zbiera się do osobnego naczynia. Po zestaleniu otrzymuje się gotowe masło. Wadą tej metody jest bardzo niska wydajność, masło ma dość mocny, dymny zapach i wysoką wilgotność, co sprzyja rozwojowi pleśni. Dodatkowo wysoka temperatura stosowana w trakcie produkcji powoduje częściową hydrolizę i utlenianie kwasów tłuszczowych.

Z powyższych powodów do produkcji masła shea coraz częściej używa się mechanicznych pras. Popularnie metodę tą nazywa się „tłoczeniem na zimno”, chociaż masło tłoczy się w temperaturze ok. 70°C, a więc jest dość gorąco. Początek produkcji jest taki sam jak w przypadku metody tradycyjnej. Wysuszone i pozbawione łupiny nasiona są mielone na miazgę. W przypadku mielenia mechanicznego nie ma potrzeby dodatkowego podgrzewania, ponieważ temperatura samoistnie podnosi się do 70°C. Następnie z jeszcze gorącej masy za pomocą prasy wyciskany jest tłuszcz. Masło otrzymane w ten sposób ma przyjemniejszy zapach, mniej intensywną barwę i łagodniejszy smak.

Masło z nasion masłosza jest jadalne, w Afryce używane jest do gotowania, przez światowych producentów bywa również dodawane do luksusowych margaryn. Można je również spotkać w czekoladach jako zamiennik masła kakaowego. W większości jednak jest stosowane w pielęgnacji skóry i włosów oraz w produktach farmaceutycznych.

Tradycyjnie masło shea stosuje się dla zmniejszenia zmarszczek, blizn, rozstępów. W celu leczenia różnych podrażnień skóry, takich jak łuszczyca, wyprysk i oparzenia. Idealnie nadaje się do łączenia z innymi składnikami kosmetycznymi i leczniczymi, topi się w kontakcie ze skórą, łatwo się wchłania nie pozostawiając tłustych plam. Jest chętnie stosowane przez wiele osób w czystej postaci lub w połączeniu z olejami zamiast kremów do ciała, rąk lub twarzy.

Do 90% składa się z kwasu oleinowego i stearynowego, który wpływa na jego twardość. Wyjątkowość masła shea wynika z wysokiej zawartości związków niezmydlających się, które nadają masłu shea większy potencjał leczniczy. Masło zawiera fitosterole, witaminę A, katechiny, które występują również w zielonej herbacie. Duży wpływ na właściwości masła mają pochodne kwasu cynamonowego. Związki te działają przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie a nawet zapobiegają rozwojowi nowotworów. Dzięki nim masło shea nie jełczeje chociaż praktycznie nie zawiera witaminy E.

Masło shea jest uważane za naturalny czynnik nawilżający, ponieważ w swojej strukturze i funkcji przypomina zawartość lipidów skóry. Wspomaga barierę ochronną naskórka, ułatwia proces gojenia, zapobiega podrażnieniom i regeneruje. Jest dobrym środkiem kondycjonującym. Pomaga utrzymać wilgoć i zmniejszyć utratę wody tworząc barierę ochronną na powierzchni skóry, zapobiega przesuszeniu i łuszczeniu się skóry, zmniejsza plamy na skórze.

Właściwości masła shea są korzystne zarówno w okresie letnim, przy wysokich temperaturach jak i w czasie zimy, gdy skóra jest narażana chłód.

Dzięki swoim zaletom popularność masła shea w pielęgnacji ciała stale rośnie. Używane jest w najróżniejszych produktach, do masażu, balsamach do ciała, ust i włosów, kremach, mydłach, szminkach, kremach pod oczy, kremach do opalania, kremach do rąk.

W przypadku masła shea nierafinowanego może występować wyraźna różnica pomiędzy różnymi partiami. Także jeśli chodzi o trwałość. Z tego względu termin ważności jest informacją, którą trudno uznać za miarodajną. Masło przeznaczone do celów kosmetyczno-spożywczych powinno zawierać jak najmniej wolnych kwasów tłuszczowych i być w jak najmniejszym stopniu utlenione. Takie masło ma wysokie właściwości nawilżające i aktywność leczniczą.