Mirt cytrynowy (backhousia citriodora) / olejek eteryczny mirtowy cytrynowy

Opis

Mirt cytrynowy (Backhousia citriodora F. Muell.), jest wiecznie zielonym drzewem z rodziny Myrtaceae, naturalnie występującym w subtropikalnych rejonach północno-wschodniej Australii (głównie Queensland). Osiąga do 20 m wysokości, ma aromatyczne, lancetowate liście i drobne, kremowobiałe kwiaty w baldachogronach. Liści w Australii używa się jako przyprawy, jak również do aromatyzowania słodyczy, napojów i herbat. Liście są także źródłem olejku eterycznego o intensywnym cytrynowym zapachu.

Skład chemiczny olejku eterycznego

Olejek wyróżnia się niespotykaną zawartością cytralu – związku o silnym działaniu biologicznym:

• Cytral (do 98%), będący mieszaniną:

  • Geranial (trans-cytral) – 50–65%

  • Neral (cis-cytral) – 30–45%

• Limonen, linalol, 1,8-cyneol, β-myrcen – w ilościach śladowych

Właściwości kosmetyczne i dermatologiczne

Skóra:

• Silne działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze – pomocny przy trądziku, łojotoku, infekcjach grzybiczych skóry.

• Oczyszczający i tonizujący – zmniejsza wydzielanie sebum, zwęża pory.

• Rozjaśniający – poprawia koloryt, nadaje świeżość cerze zmęczonej.

• Wspomaga leczenie stanów zapalnych skóry – egzemy, pokrzywki, otarcia.

Włosy:

• Działa regulująco na gruczoły łojowe – korzystny w szamponach do włosów przetłuszczających się.

• Ogranicza świąd skóry głowy i łupież (działanie przeciwgrzybicze).

• Wzmacnia cebulki – poprawia mikrokrążenie skóry głowy.

Dłonie i stopy:

• Skuteczny w dezodorantach, kremach antypotowych.

• Wspomaga leczenie grzybicy stóp, infekcji między palcami i pękającej skóry pięt.

Paznokcie:

• W preparatach przeciwgrzybiczych i wzmacniających łożysko paznokcia.

Jama ustna i zęby:

• Może być stosowany w płukankach i pastach w bardzo niskim stężeniu – działanie przeciwbakteryjne i odświeżające.

• Uwaga: wysokie stężenia mogą działać drażniąco na błony śluzowe.

Właściwości farmakologiczne

• Przeciwbakteryjne – silne działanie na szczepy: Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa, Propionibacterium acnes.

• Przeciwgrzybicze – skuteczność wobec Candida albicans, Aspergillus, dermatofitów.

• Przeciwwirusowe – działanie wobec wirusów RNA, HSV-1 i HSV-2.

• Antyoksydacyjne – wysoka aktywność w neutralizacji wolnych rodników.

• Przeciwzapalne – hamuje ekspresję cytokin prozapalnych.

• Potencjalnie cytotoksyczne wobec komórek nowotworowych in vitro – zależne od stężenia.

Właściwości aromaterapeutyczne

• Wysoce odświeżający i klarujący – poprawia koncentrację, usuwa zmęczenie umysłowe.

• Stymuluje umysł i zmysły, pomaga w stanach wyczerpania psychicznego.

• Przeciwdepresyjny i poprawiający nastrój – polecany przy depresji sezonowej.

• Działa tonizująco na układ nerwowy – przywraca równowagę i jasność myśli.

Toksykologia i bezpieczeństwo

• Silne działanie dermoaktywne – zalecane maksymalne stężenie dermalne: do 0,7%.

• Może powodować podrażnienie skóry – szczególnie u osób z cerą wrażliwą.

• Nie stosować nierozcieńczonego, unikać kontaktu z oczami i błonami śluzowymi.

• Nie zalecany dla kobiet w ciąży i dzieci poniżej 6. roku życia.

• Teoretycznie może wchodzić w interakcje z lekami o działaniu sedatywnym lub przeciwpadaczkowym.

Profil zapachowy

• Zapach: bardzo intensywny, cytrynowy, czysty, lekko pikantny, z subtelną ziołową nutą.

• Świeży i długo utrzymujący się.

• Klasyfikowany jako nuta głowy – doskonały do perfum cytrusowych i oczyszczających.

Kompatybilność

Zapachowa:

• Doskonale komponuje się z:

  • lawendą, miętą pieprzową, eukaliptusem, geranium

  • cedrem, drzewem różanym, cytryną, limonką

  • wetiwerią, zieloną herbatą (nuty syntetyczne)

Chemiczna:

• Kompatybilny z olejkami aldehydowymi i alkoholowymi.

• Niekompatybilny z fenolami i ketonami – może dojść do wzrostu działania drażniącego.

Trwałość chemiczna

• Średnia trwałość (powyżej 2 lat)

• Aldehydy cytrynowe (cytral) podatne są na utlenianie, dlatego dla zachowania wysokiej jakości olejku należy przechowywać w chłodnym, ciemnym miejscu, w szczelnym opakowaniu.

Zastosowanie i dawkowanie

Kosmetyki:

• Toniki do skóry tłustej: 0,05–0,2%

• Kremy przeciwtrądzikowe i przeciwbakteryjne: 0,1–0,3%

• Dezodoranty naturalne: 0,3–0,5%

• Preparaty przeciwgrzybicze stóp/paznokci: 0,2–0,5%

• Serum do skóry głowy (łupież): 0,1–0,2%

Aromaterapia:

• Dyfuzja: 2–3 krople (w mieszance z olejkami łagodzącymi)

• Masaż: do 0,5% w oleju bazowym

• Kąpiel aromatyczna: do 4 kropli w mleku lub bazie tłuszczowej

Mydła:

• Silny, trwały zapach – 0,5–1% w formule

• Stabilny w mydłach glicerynowych i naturalnych

Świece:

• Do 1% – świeży, długotrwały zapach w świecach sojowych i kokosowych

Inne zastosowania

• Składnik naturalnych środków czystości i dezynfekujących.

• Używany w naturalnych sprayach do dezynfekcji powietrza i powierzchni.

• Dodatek do naturalnych perfum typu fougère i citrus.

• Używany w gabinetach SPA w zabiegach oczyszczających i rewitalizujących.

Zastosowanie spożywcze

• Roślina (liście) dopuszczona jako przyprawa – bogata w olejek eteryczny.

• Olejek eteryczny nie posiada statusu GRAS – wymaga ostrożności.

• Dopuszczalne stosowanie w ilościach śladowych (jako aromat) – wysokie dawki są hepatotoksyczne.

• Nie stosować z lekami przeciwhistaminowymi i przeciwpadaczkowymi – możliwe interakcje metaboliczne.

Zastosowanie wewnętrzne

• Nie zaleca się stosowania olejku doustnie bez kontroli lekarskiej.

• Ryzyko podrażnienia żołądka, wątroby i nerek.

• Potencjalne interakcje z lekami metabolizowanymi przez CYP3A4 (olejek hamuje działanie enzymu (podobnie jak sok z grejpfruta), co może zwiększyć stężenie leków we krwi, a zatem ich toksyczności)

Czy wiesz, że?

1. Mirt cytrynowy ma najwyższą zawartość cytralu ze wszystkich znanych roślin.

2. Drzewo dla Aborygenów jest świętą rośliną – stosowaną w lecznictwie i rytuałach oczyszczających.

3. Z liści mirtu cytrynowego produkuje się herbaty, syropy i słodycze w Australii.

4. Olejek był używany jako naturalny środek konserwujący żywność.

5. Może być stosowany jako substytut olejku z melisy.