Olej bawełniany (gossypium herbaceum)
Olej z nasion bawełny (Gossypium spp.), rafinowany. Łagodny, półschnący olej roślinny o szerokim zastosowaniu kosmetycznym i pielęgnacyjnym. Charakteryzuje się delikatną, aksamitną konsystencją, dzięki czemu doskonale sprawdza się jako komponent w formułach kosmetycznych dla skóry wrażliwej, delikatnej, suchej i dziecięcej. Bogaty w nienasycone kwasy tłuszczowe – głównie linolowy (omega-6) i oleinowy (omega-9) – wspiera barierę hydrolipidową skóry, poprawia jej elastyczność i przeciwdziała utracie wody. Obecność naturalnych tokoferoli (witamina E) i fitosteroli nadaje mu właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne i łagodzące. Działa regenerująco i ochronnie na skórę po zabiegach kosmetycznych, depilacji i ekspozycji na czynniki atmosferyczne. Idealny do kremów, balsamów, mleczek, preparatów do skórek paznokci oraz kosmetyków do skóry dojrzałej i wymagającej. Doskonale sprawdza się także w olejkach do masażu oraz w lekkich formulacjach do pielęgnacji skóry dzieci i niemowląt. Jest lekki, dobrze się wchłania i nie pozostawia tłustego filmu. Neutralny sensorycznie i stabilny, jest funkcjonalną bazą dla receptur minimalistycznych i dermokosmetycznych.
Opis
Gossypium spp. to rodzaj obejmujący ok. 50 gatunków roślin z rodziny Malvaceae, z których najczęściej wykorzystywane w przemyśle są: Gossypium hirsutum (bawełna upland), Gossypium barbadense (bawełna egipska) i Gossypium herbaceum. Są to krzewy uprawiane głównie dla włókna i nasion. Nasiona bawełny, będące produktem ubocznym po odziarnianiu włókna, zawierają 15–25% tłuszczu. Z nich otrzymuje się olej dla przemysłu spożywczego i olej kosmetyczny.
Skład chemiczny
Profil kwasów tłuszczowych (%):
-
Kwas linolowy (C18:2, omega-6): 45–55%
-
Kwas oleinowy (C18:1, omega-9): 20–30%
-
Kwas palmitynowy (C16:0): 15–20%
-
Kwas stearynowy (C18:0): 2–5%
-
Kwas arachidowy i behenowy – śladowe ilości
Inne składniki (w ilościach śladowych po rafinacji):
-
Tokoferole (głównie γ-tokoferol)
-
Fitosterole
-
Skwalen, fosfolipidy, woski (usunięte w większości)
-
Brak gossypolu – substancji toksycznej obecnej w oleju nierafinowanym
Parametry organoleptyczne:
-
Barwa: jasnożółta do prawie bezbarwnej
-
Zapach: neutralny, bezwonny
-
Konsystencja: lekka, średnio schnąca
-
Stabilność: dobra, szczególnie po rafinacji
Właściwości kosmetyczne
Skóra:
-
Emolient ochronny i zmiękczający – wspomaga elastyczność skóry i funkcję bariery hydrolipidowej.
-
Łagodzący i regenerujący – idealny dla skóry wrażliwej, suchej, atopowej.
-
Wspiera pielęgnację skóry dojrzałej i naczynkowej.
-
Zalecenia: kremy do twarzy, emulsje dla niemowląt, balsamy po opalaniu.
Włosy:
-
Wzmacnia strukturę łodygi włosa, nadaje elastyczność, chroni przed łamliwością.
-
Działa antystatycznie i zmiękczająco.
-
Idealny do pielęgnacji włosów suchych, zniszczonych, farbowanych.
Dłonie i stopy:
-
Działa wygładzająco i ochronnie przy szorstkiej, spierzchniętej skórze.
-
Doskonały składnik kremów regenerujących i ochronnych.
Paznokcie:
-
Wzmacnia płytkę, zmiękcza i regeneruje skórki wokół paznokci.
Właściwości farmakologiczne
-
Przeciwzapalne – poprzez obecność nienasyconych kwasów tłuszczowych.
-
Przeciwutleniające – zawartość γ-tokoferolu wspiera neutralizację wolnych rodników.
-
Przeciwalergiczne i łagodzące – dobrze tolerowany nawet przez skórę reaktywną.
-
Przeciwdrobnoustrojowe – pośrednio poprzez poprawę bariery naskórkowej.
-
Wspomaga regenerację naskórka i naczyń włosowatych.
Toksykologia i bezpieczeństwo
-
Bezpieczny do stosowania zewnętrznego i wewnętrznego po pełnej rafinacji.
-
Brak działania drażniącego, uczulającego i fototoksycznego.
-
Wersja rafinowana nie zawiera gossypolu, który jest toksyczny w wersji nierafinowanej.
-
Może być stosowany w kosmetykach dla dzieci, kobiet w ciąży i osób starszych.
Kompatybilność
Zgodność:
-
Kompatybilny z:
-
olejami: słonecznikowym, sojowym, ryżowym, migdałowym
-
witaminą E, niacynamidem, kwasem hialuronowym, lanoliną
-
Niekompatybilność:
-
Nie zaleca się łączenia z dużym udziałem olejów schnących (np. lnianym, konopnym) bez dodatku antyoksydantów.
Zastosowanie i dawkowanie
Kosmetyki:
-
Kremy do twarzy i ciała: 3–30%
-
Emulsje dziecięce i hipoalergiczne: 5–20%
-
Serum do skóry suchej: 10–30%
-
Kremy do rąk, balsamy do stóp: 5–50%
Masaż:
-
Może stanowić bazę do masażu relaksacyjnego: 50–100%
Mydła:
-
Dobrze się zmydla, tworzy delikatną, kremową pianę.
-
Zalecane stężenie: do 15% w masie tłuszczowej
Inne zastosowania
-
Baza w produktach do pielęgnacji niemowląt i skóry atopowej.
-
Składnik naturalnych kosmetyków demakijażowych.
-
Surowiec do produkcji farmaceutyków i maści dermatologicznych.
-
Nośnik dla substancji lipofilowych i aktywnych w kosmetykach specjalistycznych.
Zastosowanie spożywcze i wewnętrzne
-
Dopuszczony do spożycia po rafinacji – szeroko stosowany w przemyśle spożywczym.
-
Brak znanych interakcji z lekami, ale niezalecany w nadmiarze.
Czy wiesz, że?
-
Rafinacja usuwa z oleju gossypol – naturalny toksyczny polifenol obecny w nasionach.
-
Jako surowiec kosmetyczny, olej bawełniany jest wykorzystywany w formułach dla skóry alergicznej i nadreaktywnej.
-
Skład chemiczny oleju zbliżony jest do oleju sojowego, lecz lepiej tolerowany przez skórę.
-
Bywa wykorzystywany w kosmetykach typu „clean label” i minimalistic skincare”.
-
Stanowi popularny składnik kosmetyków naturalnych w Azji i Ameryce Północnej.
-
W Ajurwedzie uważa się bawełnę za roślinę o właściwościach kojących i „ochładzających skórę”.
-
Zastosowanie oleju bawełnianego w kosmetykach dziecięcych wynika z jego niskiego potencjału alergizującego i dobrej biozgodności.