Olej z nasion ogórka (cucumis sativus) nierafinowany

Cucumis sativus L., czyli ogórek zwyczajny, jest rośliną jednoroczną z rodziny dyniowatych (Cucurbitaceae), powszechnie uprawiana na całym świecie. Chociaż znana głównie jako warzywo, jej nasiona zawierają cenny olej o jasnożółtej barwie, łagodnym, lekko ogórkowym zapachu i wyjątkowo lekkiej, aksamitnej konsystencji.

Olej z nasion ogórka, tłoczony na zimno i nierafinowany, stanowi bogate źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych (głównie kwasu linolowego i oleinowego), fitosteroli, tokoferoli, tokotrienoli oraz związków przeciwzapalnych i regenerujących. Jego wyjątkowa biozgodność i właściwości łagodzące sprawiają, że jest cenionym składnikiem kosmetyków do skóry wrażliwej, podrażnionej, zmęczonej i dojrzałej.

Parametry fizyko-chemiczne

• Wygląd: jasnożółty olej, klarowny

• Zapach: delikatny, świeży, ogórkowy

• Gęstość (20°C): 0,910–0,920 g/cm³

• Liczba kwasowa: ≤ 5 mg KOH/g

• Liczba nadtlenkowa: ≤ 10 meq O₂/kg

• Liczba jodowa: 120–135

• Liczba zmydlenia: 185–195 mg KOH/g

• Zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych: > 85%

• Profil kwasów tłuszczowych: kwas linolowy (60–70%), oleinowy (10–20%), palmitynowy (5–10%), stearynowy (2–5%)

Właściwości kosmetyczne, dermatologiczne

• Silne działanie łagodzące i przeciwzapalne – idealny dla skóry wrażliwej, reaktywnej, z AZS i łuszczycą

• Nawilżający i zmiękczający (emolient) – zmniejsza TEWL, chroni barierę naskórkową

• Regenerujący i przeciwstarzeniowy – poprawia elastyczność, wspomaga syntezę kolagenu

• Niekomedogenny i lekki – dobrze tolerowany przez skórę tłustą i mieszaną

• Przeciwobrzękowy i kojący – redukuje opuchliznę, zaczerwienienie, świąd

• Włosy: działa wzmacniająco i przeciwłupieżowo, ogranicza nadmierne przetłuszczanie

• Dłonie i paznokcie: wzmacnia płytkę, łagodzi przesuszenia

• Jama ustna: łagodzące działanie na błony śluzowe, przeciwdziała suchości

Właściwości farmakologiczne

• Antyoksydacyjne – obecność tokoferoli i tokotrienoli neutralizuje wolne rodniki

• Przeciwzapalne i immunomodulujące – fitosterole obniżają aktywność cytokin zapalnych

• Przeciwbakteryjne – działanie wobec bakterii skórnych (np. S. aureus, C. acnes)

• Przyspieszające regenerację tkanek – badania wykazują poprawę proliferacji keratynocytów

• Ochronne wobec skóry UV-indukowanej – synergizm z filtrami przeciwsłonecznymi

• Keratolityczne (łagodnie) – wspomaga złuszczanie martwych komórek naskórka

Dla kogo?

• Dla cery wrażliwej, naczynkowej, alergicznej

• Dla skóry odwodnionej, podrażnionej, po zabiegach kosmetycznych

• Dla osób z trądzikiem i łojotokiem

• Dla cery dojrzałej, zmęczonej, ziemistej

• Dla dzieci, niemowląt i kobiet w ciąży (bezpieczny)

• Dla mężczyzn – jako lekki olejek po goleniu lub do pielęgnacji brody

Do czego można użyć?

• Kremy i serum do twarzy na dzień i noc

• Preparaty kojące po zabiegach (laseroterapia, dermabrazja)

• Żele, kremy i mleczka po opalaniu

• Kosmetyki anti-aging (lekka alternatywa dla cięższych olejów)

• Wcierki do skóry głowy przeciw świądowi i łupieżowi

• Balsamy do ciała, stóp, dłoni, paznokci

• Produkty do pielęgnacji okolic oczu i ust

• Emulsje i żele do higieny intymnej

• Płukanki i żele do jamy ustnej

• Kosmetyki dziecięce, mydła łagodne, oleje kąpielowe

• Świece pielęgnacyjne i produkty spa

Dawkowanie

Kosmetyki do twarzy:

• Kremy dzienne i nocne: 5–15%
  → Nawilżenie, ukojenie, redukcja podrażnień

• Serum olejowe: 10–100%
  → Regeneracja, działanie przeciwstarzeniowe

• Kremy pod oczy: 3–8%
  → Redukcja opuchlizny, łagodzenie zaczerwienień

Kosmetyki do ciała:

• Balsamy i mleczka: 5–25%
  → Zmiękczenie, wygładzenie, łagodzenie świądu

• Masła do ciała: 5–10%
  → Poprawa elastyczności, regeneracja skóry

Kosmetyki do włosów i skóry głowy:

• Maski i odżywki: 2–8%
  → Wzmacnianie, wygładzanie, redukcja łupieżu

• Wcierki: 2–5%
  → Redukcja swędzenia, ograniczenie przetłuszczania

• Olejowanie włosów: 100% lub w mieszance
  → Wzmocnienie, połysk, ochrona końcówek

Dłonie i paznokcie:

• Kremy: 5–15%
  → Łagodzenie przesuszeń, regeneracja

• Olejki do paznokci: 5–20%
  → Wzmocnienie płytki i skórek

Higiena intymna:

• Emulsje i żele myjące: 2–5%
  → Wsparcie bariery śluzówkowej, działanie kojące

Higiena jamy ustnej:

• Płukanki: 0,5–1%
  → Działanie łagodzące, przeciwzapalne

• Żele/pasty: 0,5–1%
  → Ochrona błon śluzowych

Kąpiel i SPA:

• Olejki do kąpieli: 10–30%
  → Nawilżenie, relaks

• Świece pielęgnacyjne: 15–30%
  → Nawilżenie podczas masażu

Aromaterapia (nośnik):

• 90–100%
  → Nośnik dla olejków eterycznych – neutralny, nie dominuje zapachem

Mydła naturalne:

• 5–10% jako superfat
  → Działanie łagodzące, nawilżające

Kompatybilność

• Kosmetyczna: doskonale łączy się z substancjami kojącymi i hipoalergicznymi

• Chemiczna: zgodny z większością naturalnych emulgatorów (Polyglyceryl, Olivem)

• Funkcjonalna: poprawia strukturę emulsji, stabilizuje i wspomaga absorpcję aktywnych składników

Z czym łączyć?

• Olej z pestek malin, jojoba, z czarnej porzeczki

• Ekstrakt z ogórka, aloesu, rumianek, lukrecja

• Pantenol, witamina E, alantoina

Z czym nie łączyć:

• Silne utleniacze i nadtlenki bez obecności antyoksydantów

• Duże stężenia AHA/BHA – możliwe destabilizowanie emulsji

Uwagi formulacyjne

• Zalecany dodatek witaminy E: 0,2–0,5% (działa jako antyoksydant)

• Dodawać w temperaturze poniżej 40°C

• Doskonały do kosmetyków bezzapachowych, dla skóry nadreaktywnej

• W emulsjach działa jako lekki emolient o dużej rozsmarowywalności

Trwałość chemiczna

• Podatność na utlenianie: średnia – wymaga dodatku antyoksydantu

• Czynniki obniżające trwałość: światło, ciepło, dostęp tlenu

Toksykologia i bezpieczeństwo

• Niekomedogenny, hypoalergiczny, delikatny

• Nie wykazuje działania drażniącego ani uczulającego

• Bezpieczny dla skóry dzieci, niemowląt, kobiet w ciąży i skóry z AZS

Zastosowanie wewnętrzne/spożywcze

• Teoretycznie możliwe w przypadku oleju tłoczonego z dojrzałych, niemodyfikowanych nasion.

• Zalety zdrowotne – bogaty w kwas linolowy i fitosterole, wspomaga gospodarkę lipidową.

• Zastosowanie kulinarne – do sałatek, dipów i potraw na zimno.

• Bezpieczna dawka dzienna: do 10 ml (1 łyżka).

• Ryzyko: brak danych o długofalowym spożyciu; nie zaleca się dla osób uczulonych na dyniowate.

• Interakcje z lekami: nie udokumentowano.

Inne zastosowania

• Olej bazowy do perfum olejowych i roll-onów aromaterapeutycznych

• Baza w świecach do masażu

• Kosmetyki dla zwierząt – łagodzenie świądu i przesuszenia

• Produkty po opalaniu i na oparzenia słoneczne

• Nośnik w formułach dermokosmetycznych i leczniczych

Czy wiesz, że?

• Zawiera α-, γ- i δ-tokoferole – różnorodne formy witaminy E o synergicznym działaniu.

• Uważany za jeden z najbardziej hipoalergicznych olejów roślinnych.

• Dzięki ultra lekkiej konsystencji często wykorzystywany w kosmetykach typu „quick absorb”.

• Tworzy doskonałe formuły z olejem konopnym – zwłaszcza dla skóry łuszczącej się.

• Stosowany po zabiegach dermatologicznych: peelingach, laserach, mezoterapii igłowej.

Przykłady formulacji

Poniżej 10+ przykładów różnorodnych receptur kosmetycznych:

1. Serum łagodzące (cera naczynkowa)

   • Olej z ogórka 20%, skwalan 10%, ekstrakt z zielonej herbaty 5%, wit. E 0,5%, Coco-Caprylate 5%, woda do 100%

2. Krem po opalaniu

   • Olej z ogórka 15%, masło shea 5%, aloes 2%, emulgator 4%, pantenol 1%, woda do 100%

3. Krem do rąk (mężczyźni)

   • Olej z ogórka 10%, masło mango 5%, alkohol cetylowy 2%, hydrolat z szałwii 10%, alantoina 0,5%, woda do 100%

4. Maska olejowa do włosów

   • Olej z ogórka 40%, olej z orzechów brazylijskich 30%, olej rycynowy 15%, wit. E 0,5%, olejek ylang-ylang 0,5%

5. Płyn micelarny

   • Woda 85%, olej z ogórka 1%, polyglyceryl-4 caprate 5%, gliceryna 3%, hydrolat ogórkowy 5%, konserwant 1%

6. Olejek do masażu

   • Olej z ogórka 50%, olej z pestek moreli 25%, olej pestek winogron 15%, olejek lawendowy 0,5%, wit. E 0,3%

7. Roll-on pod oczy

   • Olej z ogórka 80%, skwalan 15%, kofeina 0,5%, olejek rumianku rzymskiego 0,3%

8. Mydło (superfat)

   • Olej kokosowy 30%, oliwa 30%, olej z ogórka 10%, shea 10%, NaOH wg kalkulatora (przetłuszczenie 8%)

9. Krem do stóp chłodzący

   • Olej z ogórka 10%, olejek miętowy 0,5%, masło cupuaçu 5%, gliceryna 4%, emulgator 5%, woda do 100%

10. Krem anti-aging

    • Olej z ogórka 15%, olej z dzikiej róży 10%, skwalan 5%, ekstrakt z granatu 2%, wit. C 1%, woda do 100%