Balsam kopaiwa/copaiba (Copaifera reticulata): Naturalna żywica

Balsam kopaiwa pozyskuje się z ponad dwudziestu gatunków drzew Copaifera, występujących na terenie Amazonii i lasów deszczowych Ameryki Południowej. W rzeczywistości to nie jest balsam lecz żywica (oleożywica), która zawiera związki terpenoidowe, głównie seskwiterpeny. Balsam cechuje się dużą zmiennością w stężeniu i obecności poszczególnych terpenoidów w zależności od gatunku, co przekłada się na właściwości balsamu. Najczęściej spotykanym na rynku balsamem jest balsam komercyjny, który jest przypadkową mieszaniną balsamu z różnych gatunków. Nie ma on jednak dużej aktywności biologicznej.

Pod tym względem najlepiej wypadają balsamy z drzew C. langsdorffii, C. multijuga, C. officinalis i C. reticulata. Przy czym na przykład najsilniejsze właściwości przeciwzapalne ma C. multijuga i C. reticulata, a najszersze spektrum działania C. reticulata.

Badania etofarmakologiczne wskazują na bardzo liczne właściwości lecznicze balsamu kopaiwa. Wiele z nich zostało potwierdzone naukowo. Są to na przykład właściwości przeciwzapalne, antyalergiczne, gojenie ran, działanie przeciwbakteryjne, przeciwpasożytnicze, przeciwgrzybicze czy antynowotworowe.

Dla Indian żyjących na obszarze Amazonii balsam kopaiwa od bardzo dawna był ważnym lekiem, który używali głównie do leczenia chorób skóry, trudno gojących się ran, chorób zakaźnych i wywołanych przez pasożyty. Prowadzone od wielu lat badania balsamu pokazują na obiecujące możliwości zastosowania w medycynie i kosmetyce. Dowiedzione zostało na przykład działanie przeciwnowotworowe. Balsam może działać także ochronnie i zapobiegać negatywnym skutkom chemioterapii w trakcie leczenia raka.

Balsam może być pomocny w przypadku żylaków i zapalenia żył, zmniejszając stany zapalne i wspomagając przepływ krwi. Na układ krążenia balsam działa stymulująco i hipotensyjnie (obniża ciśnienie krwi). Reguluje naturalną odpowiedź immunologiczną. Wspomaga trawienie, działa moczopędnie i odkażająco na drogi moczowe. Jest składnikiem leków na przeziębienie i kaszel, wspomaga usuwanie śluzu zalegającego oskrzela.

W zastosowaniach balsamu najczęściej wykorzystuje się jego silne działanie przeciwzapalne i antybakteryjne. Hamuje rozwój wielu szczepów bakterii chorobotwórczych, głównie gram-dodatnich, także lekoopornych. Hamuje także rozwój wielu rodzajów grzybów pasożytniczych. Zmniejsza podrażnienia, reakcje alergiczne, łagodzi świąd i ból. Jest więc idealnym składnikiem produktów o działaniu odkażającym, przeciwbakteryjnym, przeciwgrzybicznym, kojącym i gojącym. Może być doskonałym środkiem w przypadku trądziku (stosując w czystej postaci – nabrać kilka kropli na wacik i aplikować miejscowo). Jest wyśmienitym składnikiem olejów do masażu, gdyż likwiduje dyskomfort, łagodzi ból stawów i mięśni, wspomaga działanie innych składników.

Balsam kopaiwa jest naturalnym wzmacniaczem i utrwalaczem zapachów. Może być więc wykorzystywany do tworzenia produktów perfumeryjnych.

Zalecane dawkowanie w produktach kosmetycznych: zwykle 1 – 3%, miejscowo, w ograniczonym zakresie może być użyty w większym stężeniu lub nierozcieńczony.

Postać: Naturalna oleożywica w postaci ciekłego oleju o barwie żółtej lub żółto-brązowej. W smaku lekko-gorzka i piekąca. Aromat przyjemny, niezbyt silny, miodowo-ziemisty, doskonale harmonizuje z innymi zapachami. Rozpuszcza się w olejach i alkoholu.

Termin przydatności: Balsam jest wyjątkowo trwały, nawet 5 – 6 lat. Rzeczywisty termin przydatności do użycia zależy od warunków przechowywania i użytkowania.