Olej marchwiowy nierafinowany / olej z nasion marchwi (Daucus carota)

Daucus carota L. subsp. sativus to uprawna forma dzikiej marchwi, należąca do rodziny Apiaceae (selerowate). Naturalnie występuje w Europie, Azji i Afryce Północnej. Olej z nasion marchwi (nie z korzenia!) pozyskiwany jest metodą tłoczenia na zimno z wysuszonych, dojrzałych nasion, a w wersji nierafinowanej zachowuje pełnię związków bioaktywnych – różni się całkowicie od maceratu marchwiowego w oleju roślinnym.

Skład chemiczny

Skład chemiczny:

• Kwas linolowy (n-6): 40–60%

• Kwas oleinowy (n-9): 25–35%

• Kwas palmitynowy: 6–10%

• Kwas stearynowy: 1–3%

• Fitosterole (β-sitosterol, stigmasterol)

• Poliacetyleny i seskwiterpeny – związki typowe dla Apiaceae

• Karbonyloidy i aldehydy aromatyczne (zapach!)

• Witamina E (α-, γ-tokoferol)

• Skwalen, karotenoidy (śladowe)

Parametry fizykochemiczne:

• Wygląd: żółtozłoty do pomarańczowego

• Zapach: intensywny, ziołowo-korzenny, z nutą pietruszkową

• Smak: gorzki, korzenny

• Lepkość: średnia, dobrze się rozprowadza

• Indeks jodowy: 110–130

• Stabilność oksydacyjna: średnia (zaleca się antyoksydanty)

Właściwości kosmetyczne i zalecenia

Olej z nasion marchwi jest wysoce bioaktywny i polecany do pielęgnacji skóry dojrzałej, zmęczonej, wrażliwej i problematycznej. Dzięki obecności unikalnych terpenów i związków aromatycznych wykazuje silne działanie przeciwstarzeniowe i rewitalizujące.

Rekomendacje:

• Skóra (twarz i ciało):

  • wspomaga syntezę kolagenu i regenerację naskórka

  • poprawia napięcie skóry i koloryt (lekko brązujący efekt optyczny)

  • działa przeciwzapalnie, łagodząco i rozjaśniająco

  • zalecany w pielęgnacji skóry z trądzikiem różowatym, egzemą, AZS

• Włosy i skóra głowy:

  • wzmacnia mieszki włosowe i poprawia ukrwienie skóry głowy

  • sprzyja wzrostowi włosów, nadaje połysk

  • idealny w olejowaniu skóry głowy przy łupieżu suchym

• Dłonie i stopy:

  • silnie regenerujący, poprawia elastyczność i koloryt skóry

  • polecany do balsamów na zimę i do skóry popękanej

• Paznokcie i skórki:

  • wzmacnia macierz paznokcia i chroni przed pękaniem

  • nadaje skórkom gładkość i nawilżenie

Właściwości farmakologiczne

• Działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne:

  • zawiera seskwiterpeny (np. karotol), które hamują wzrost bakterii Gram-dodatnich (Staphylococcus spp., Cutibacterium acnes)

• Działanie antyoksydacyjne:

  • tokoferole i związki fenolowe przeciwdziałają stresowi oksydacyjnemu

• Działanie cytoprotekcyjne i przeciwstarzeniowe:

  • poliacetyleny i karotenoidy wspierają ochronę DNA i mitochondriów w komórkach skóry

• Regulacja keratynizacji i barwnika skóry:

  • pośrednio poprawia koloryt skóry i procesy rogowacenia

• Wpływ na mikrokrążenie:

  • działa lekko wazodilatacyjnie, poprawia dotlenienie tkanek

Toksykologia i bezpieczeństwo

• Bezpieczny do stosowania zewnętrznego

• Brak właściwości drażniących czy uczulających przy normalnym stężeniu

• Zawartość olejków eterycznych i aldehydów może działać lekko fotouczulająco – nie zaleca się stosowania tuż przed ekspozycją na słońce w dużych stężeniach (>30%)

• Nie stosować u dzieci <3 r.ż. bez konsultacji

• Zaleca się test skórny u osób z alergią na rośliny selerowate

Kompatybilność

Kompatybilność:

• Dobrze łączy się z: olejami o dużej zawartości nasyconych tłuszczów (kokosowy, masło shea)

• Kompatybilny z: aloesem, koenzymem Q10, wit. E, ekstraktami roślinnymi

• Zwiększa stabilność w emulsjach typu W/O

Niekompatybilność:

• Może niestabilnie zachowywać się w środowisku o pH <4

• Nie zaleca się łączenia z silnymi utleniaczami (np. nadtlenki)

Zastosowanie i dawkowanie

Kosmetyki:

• Kremy do twarzy i szyi: 1–15%

• Serum anti-aging: 5–20%

• Balsamy i masła do ciała: 5–30%

• Kosmetyki regenerujące: 10–40%

Masaż i SPA:

• Olejek do masażu twarzy i ciała: 5–30% (z olejem bazowym)

• Preparaty po-saunowe i do kąpieli parowych: 10–20%

Aromaterapia:

• Nośnik dla olejków eterycznych – uwaga na intensywny zapach

Mydła:

• Dodatek superfat: 2–5%

Zalecenia formulacyjne

• Ze względu na intensywny zapach i ciemną barwę – stosować w produktach nocnych, regenerujących

• W emulsjach: najlepiej w fazie chłodzącej (poniżej 40°C)

• Zaleca się użycie przeciwutleniaczy (tokoferol, ekstrakt z rozmarynu)

Inne zastosowania

• Preparaty do masażu leczniczego (reumatyzm, bóle stawów)

• Kosmetyki męskie (ze względu na „ziemisty”, ziołowy zapach)

• Produkty do pielęgnacji skóry szyi i dekoltu

• Preparaty rozjaśniające przebarwienia

Zastosowanie spożywcze i wewnętrzne

Olej z nasion Daucus carota nie jest powszechnie dopuszczony do spożycia w UE i USA ze względu na brak odpowiednich rejestracji GRAS/Novel Food.

• W niektórych tradycyjnych medycynach stosowany był wewnętrznie jako środek tonizujący w bardzo małych ilościach

• Nie zalecany do spożycia bez nadzoru lekarza lub fitoterapeuty

Potencjalne ryzyko:

• Obecność poliacetylenów i aldehydów – w wyższych dawkach mogą działać toksycznie na wątrobę

• Teoretyczna możliwość interakcji z lekami hepatotoksycznymi lub antykoagulantami

Czy wiesz, że?

1. Olej z nasion marchwi jest często mylnie utożsamiany z maceratem korzenia marchwi, który ma zupełnie inny skład (bogatszy w karotenoidy, ale uboższy w nienasycone kwasy tłuszczowe).

2. W Ajurwedzie stosowany jako olej sattwiczny – wspierający spokój umysłu i czystość skóry.

3. Starożytni Grecy używali nasion marchwi jako afrodyzjaku i środka regulującego menstruację.

4. Olej z nasion marchwi wykazuje naturalne działanie repelentne wobec niektórych owadów, np. komarów.

5. Dzięki swojemu zapachowi znalazł zastosowanie jako nutka bazy w perfumach naturalnych (głównie niszowych).

6. Ma naturalne właściwości konserwujące – może wspierać trwałość emulsji naturalnych.

7. Olej ten bywa stosowany w indyjskich rytuałach pielęgnacyjnych jako preparat „anti-aging”.