Olej rydzowy nierafinowany / olej z nasion lnianki siewnej (Camelina Sativa)

Lnianka siewna (Camelina sativa (L.) Crantz), jest jednoroczną rośliną oleistą z rodziny Brassicaceae (kapustowate), spokrewniona z rzepakiem i gorczycą. Nazywana również "złotym lnem", dawniej szeroko uprawiana w Europie Środkowej, obecnie wraca do łask jako roślina ekologiczna i surowiec kosmetyczny. Roślina osiąga 30–100 cm wysokości, ma cienkie, lancetowate liście i drobne, żółte kwiaty. Olej pozyskuje się z nasion poprzez tłoczenie na zimno – zawiera wyjątkowo wysokie stężenie kwasów omega-3 i naturalnych antyoksydantów.

Skład chemiczny

Profil kwasów tłuszczowych:

• Kwas α-linolenowy (C18:3, omega-3): 30–42%

• Kwas linolowy (C18:2, omega-6): 15–25%

• Kwas oleinowy (C18:1, omega-9): 12–20%

• Kwas eikozenowy (C20:1): 10–16%

• Kwas erukowy (C22:1): <5% (zwykle śladowy w odmianach jadalnych)

• Kwas palmitynowy i stearynowy: <5%

Dodatkowe składniki:

• Tokoferole (witamina E) – szczególnie γ- i δ-tokoferol

• Fitosterole (β-sitosterol)

• Polifenole, fosfolipidy

• Skwalen, chlorofil (zielonkawa barwa)

Parametry organoleptyczne

• Konsystencja: lekka, płynna

• Kolor: żółto-zielony lub złocisty

• Zapach: intensywny, roślinno-orzechowy, lekko gorczycowy

• Smak: wyraźny, lekko pikantny, przypominający olej lniany

Właściwości kosmetyczne i zalecenia stosowania

Skóra (twarz, ciało):

• Silnie przeciwzapalny i regenerujący – idealny dla skóry z AZS, egzemą, trądzikiem różowatym,

• Odbudowuje barierę lipidową, zmniejsza TEWL,

• Łagodzi podrażnienia, uczucie swędzenia i napięcia skóry,

• Działa kojąco i normalizująco na skórę mieszaną, reaktywną i naczyniową.

Włosy i skóra głowy:

• Działa jak naturalny emolient, szczególnie dla skóry z łuszczycą, łupieżem, przesuszeniem,

• Odżywia cebulki, redukuje stany zapalne skóry głowy.

Dłonie i stopy:

• Regeneruje popękaną skórę, działa ochronnie i zmiękczająco,

• Szybko się wchłania, dobrze tolerowany nawet przy zmianach skórnych.

Paznokcie:

• Wzmacnia płytkę, nawilża i wygładza skórki,

• Może być stosowany samodzielnie lub jako baza w olejkach pielęgnacyjnych.

Właściwości farmakologiczne

• Przeciwzapalne: hamuje działanie mediatorów zapalnych (IL-1β, TNF-α),

• Antyoksydacyjne: silna aktywność dzięki tokoferolom i polifenolom,

• Immunomodulujące: wspiera miejscową odporność skóry i regenerację,

• Naczynioprotekcyjne: wpływ na poprawę mikrokrążenia i elastyczność naczyń,

• Neuroprotekcyjne (przy spożyciu): działanie omega-3 w kontekście układu nerwowego,

• Lipidoregulujące: stabilizuje profil lipidowy skóry i błon komórkowych.

Toksykologia i bezpieczeństwo

• Niekomedogenny – odpowiedni nawet dla cery trądzikowej,

• Hipoalergiczny – bardzo niskie ryzyko reakcji alergicznej,

• Nie zawiera alergenów z listy IFRA,

• Bezpieczny do stosowania u dzieci, kobiet w ciąży i skóry wrażliwej,

• Może ulec utlenieniu – przechowywać w chłodnym i ciemnym miejscu (najlepiej w lodówce).

Kompatybilność

Kompatybilny z:

• Olejami tłustymi (np. avocado, konopny, masło shea),

• Olejami suchymi (np. jojoba, pestki winogron, skwalan),

• Emulgatorami O/W i W/O,

• Aktywnymi składnikami przeciwstarzeniowymi: koenzym Q10, witamina E, alantoina.

Niekompatybilny z:

• Składnikami silnie zasadowymi,

• Długotrwałą ekspozycją na wysoką temperaturę (utrata właściwości NNKT),

• Produktami z wysokim stężeniem estrów etylowych – możliwe przyspieszenie utleniania.

Zastosowanie i dawkowanie

Kosmetyki i pielęgnacja:

• Kremy, balsamy: 3–15%

• Serum przeciwzapalne lub barierowe: 5–20%

• Kosmetyki dla skóry naczyniowej, atopowej i dojrzałej

Masaż:

• Olej bazowy lub uzupełniający (20–100%) – lekki, dobrze się rozprowadza

Mydła (na zimno):

• Frakcja tłuszczowa: 5–10%

• Supertłuszczenie: do 8%

• Daje delikatną pianę, wspomaga właściwości łagodzące

Inne zastosowania

• Surowiec do preparatów dla skóry atopowej (dermokosmetyki),

• Olej nośnikowy dla substancji lipofilowych (np. kwasu ferulowego, retinoidów),

• Baza do naturalnych dezodorantów i kosmetyków ochronnych,

• W produktach dla dzieci – łagodzące kremy, oliwki i maści pielęgnacyjne.

Zastosowanie spożywcze i wewnętrzne

Spożywcze:

• Dopuszczony jako olej jadalny, bogaty w ALA (omega-3),

• Zalecany w diecie przeciwzapalnej, wspierającej układ sercowo-naczyniowy,

• Do stosowania na zimno – do sałatek, past, smoothie (nie do smażenia),

• Zalecana dzienna dawka: 1–2 łyżeczki (5–10 ml) u osoby dorosłej,

• Bezpieczny – brak efektów ubocznych przy normalnym spożyciu,

• Ograniczenia: ostrożność u osób z zaburzeniami krzepnięcia (duża ilość omega-3).

Wewnętrzne (terapia dietetyczna):

• Może wspierać terapię reumatoidalnego zapalenia stawów, nadciśnienia, hiperlipidemii,

• Brak znanych interakcji z lekami – ale ostrożność przy równoczesnym stosowaniu NLPZ lub leków przeciwzakrzepowych.

Czy wiesz, że?

1. Lnianka to jedna z najstarszych roślin oleistych Europy – uprawiano ją już w epoce brązu.

2. Znana jako „złoty len” – mimo podobieństwa, nie jest spokrewniona z lnem (Linum usitatissimum).

3. Olej z lnianki cechuje się wyjątkowo wysoką stabilnością oksydacyjną wśród olejów bogatych w omega-3.

4. Jest jednym z nielicznych olejów jednocześnie zawierających ponad 30% omega-3 i dużą ilość tokoferoli.

5. Lnianka jest rośliną fitosanitarną – wspiera zdrowie gleby i poprawia płodozmian.

6. Bywa wykorzystywana jako składnik pasz i suplementów dla zwierząt sportowych (np. koni) – dzięki wysokiej wartości energetycznej i przeciwzapalnej.