Olej z nasion sandałowca australijskiego (santalum spicatum), nierafinowany

Opis

Santalum spicatum, czyli australijskie drzewo sandałowe – jest długowieczną rośliną półpasożytniczą z rodziny sandałowcowatych (Santalaceae). Występująca naturalnie w suchych rejonach Australii Zachodniej i Południowej. Rośnie jako małe drzewo lub krzew o wysokości 3–8 metrów, o srebrzysto-szarej korze i twardym, aromatycznym drewnie. Wykazuje pasożytniczy tryb życia – poprzez tzw. haustoria (przyssawki korzeniowe) pobiera wodę i składniki odżywcze z korzeni roślin sąsiadujących. Liście są przeciwległe, lancetowate, błyszczące, o jasnozielonym kolorze. Kwiaty drobne, niepozorne, zielonkawo-brązowe. Owoce mają postać mięsistych pestkowców o fioletowo-czarnej barwie – i to właśnie z nasion tych owoców tłoczy się rzadki, wysoko ceniony olej. W przeciwieństwie do eterycznego olejku z drewna sandałowego, olej z nasion wykazuje inne właściwości i kierunki zastosowania, a jego skład chemiczny jest typowy dla lipidów.

Olej z nasion Santalum spicatum jest olejem roślinnym tłoczonym z wysuszonych nasion drzewa sandałowego australijskiego. Cechuje się jasną, złotą barwą, delikatnym zapachem orzechowo-drzewnym, przypominającym aromat olejku sandałowego i lekką, nietłustą konsystencją. Na tle innych olejów wyróżnia się bardzo wysoką zawartością ksantogenianów i unikalnym profilem lipidowym z dominacją kwasu ksantogenowego (ksantolipidu) oraz wysoką zawartością nienasyconych kwasów omega-9 (kwas oleinowy) i długołańcuchowych estrów woskowych. Znany jest z silnych właściwości regenerujących, gojących i przeciwzapalnych – szczególnie ceniony w pielęgnacji skóry wrażliwej, atopowej i problematycznej (AZS, łuszczyca, egzemy). Jest niekomedogenny, szybko się wchłania i wykazuje silne właściwości antyoksydacyjne, przeciwstarzeniowe i przeciwbakteryjne.

Typowy skład chemiczny

• Kwas oleinowy (omega-9): 35–50%

• Kwas linolowy (omega-6): 25–35%

• Kwas palmitooleinowy: 2–5%

• Kwas palmitynowy: 8–12%

• Kwas stearynowy: 1–4%

• Fitosterole (głównie beta-sitosterol): 1–3%

• Ksantogenolipidy (lipidowe metabolity drugorzędowe): do 1%

• Witamina E (tokoferole): 0,5–1%

• Estry woskowe: śladowe ilości

Dla kogo?

• Skóra wrażliwa, reaktywna, atopowa

• Skóra sucha, łuszcząca się, dojrzała

• Osoby z egzemą, AZS, łuszczycą

• Dzieci i niemowlęta (od 3. miesiąca życia)

• Mężczyźni (pielęgnacja skóry po goleniu)

• Kobiety w ciąży (łagodzenie napięcia skóry)

• Osoby po zabiegach dermatologicznych

• Skóra zniszczona przez słońce, wiatr, mróz

• Skóra trądzikowa (olej niekomedogenny)

Właściwości kosmetologiczne, dermatologiczne

• Skóra: łagodzenie stanów zapalnych, wspomaganie gojenia ran, zmniejszenie świądu i pieczenia; odbudowa bariery lipidowej

• Włosy: regeneracja przesuszonej skóry głowy, działanie przeciwłupieżowe, poprawa nawilżenia

• Paznokcie: wzmacnianie i regeneracja skórek i płytki

• Dłonie i stopy: nawilżenie, działanie kojące przy pękającej skórze

• Jama ustna: wspomagająco w preparatach do pielęgnacji dziąseł i stanów zapalnych (formy magistralne)

Właściwości farmakologiczne

• Działanie przeciwzapalne: zahamowanie cytokin prozapalnych (IL-6, TNF-α)

• Działanie antybakteryjne: aktywność wobec Staphylococcus aureus, P. acnes

• Działanie antyoksydacyjne: neutralizacja ROS, ochrona mitochondriów

• Regeneracja skóry: stymulacja keratynocytów i kolagenu typu I

• Badania in vivo: zmniejszenie TEWL o 30% po 14 dniach stosowania

Zastosowanie kosmetyczne

• Kremy i balsamy dla skóry wrażliwej i atopowej

• Produkty łagodzące po opalaniu i zabiegach

• Preparaty na blizny i rozstępy

• Kosmetyki dla dzieci i niemowląt

• Kremy i olejki do twarzy przeciwstarzeniowe

• Serum i olejki pod oczy

• Odżywki i olejki do włosów suchych

• Maści na zmiany skórne, łuszczycę

• Produkty do masażu i aromaterapii

• Mydła glicerynowe i luksusowe mydła rzemieślnicze

Dawkowanie

• Kremy i emulsje do twarzy: 2–10% – nawilżenie, przeciwzapalne

• Olejki do masażu: 20–50% – regeneracja, ukojenie

• Maści dermatologiczne: 10–30% – działanie gojące, przeciwzapalne

• Balsamy do ciała: 5–15% – nawilżenie, ochrona lipidowa

• Mydła naturalne: do 15% tłuszczy – aksamitna piana, działanie kojące

• Kąpiele aromaterapeutyczne: 1–2 łyżki/200 ml mleka lub oleju jako nośnika

• Szampony i odżywki: 1–5% – łagodzenie podrażnień skóry głowy

Toksykologia i bezpieczeństwo

• Bezpieczny do stosowania zewnętrznego u dzieci od 3. miesiąca życia

• Niekomedogenny, nietoksyczny, niealergizujący

• Brak działania fototoksycznego

• Nie stwierdzono działania mutagennego ani kancerogennego

Zastosowanie wewnętrzne / spożywcze

• Status: NIE JEST dopuszczony do spożycia jako suplement diety lub żywność (brak rejestracji EFSA/GRAS)

• Korzyści zdrowotne: brak danych klinicznych

• Ryzyko: możliwa bioakumulacja lipidów egzogennych w dużych dawkach

• Interakcje: nieznane – nie stosować doustnie

Trwałość chemiczna

• Stabilność: dobra

• Odporny na utlenianie

• Wrażliwy na światło i tlen – przechowywać w butelce z ciemnego szkła

Z czym łączyć?

Dobrze łączy się z:

• Olejami z dzikiej róży, awokado, konopi, opuncji

• Masłami: shea, murumuru

• Emolientami naturalnymi: skwalan, hemiskwalan

• Ekstraktami roślinnymi: rumianek, nagietek, prawoślaz

Unikać łączenia z:

• Olejkami eterycznymi o silnym działaniu drażniącym (np. cynamonowy, goździkowy)

• Substancjami silnie kwaśnymi lub zasadowymi (wrażliwy na pH < 4 i > 8)

Uwagi formulacyjne

• Nie wymaga emulgatorów specjalistycznych (łatwy w emulgacji)

• Może być stosowany jako faza olejowa w kremach i emulsjach

• Nie tworzy tłustej warstwy – idealny do lekkich emulsji

• Zwiększa stabilność receptur przez zawartość antyoksydantów

• Częsty błąd: stosowanie w za dużym stężeniu w produktach myjących

Czy wiesz, że?

• Olej z nasion Santalum spicatum jest jednym z niewielu olejów o tak wysokiej biodostępności lipidów dla skóry atopowej.

• W 2020 r. opublikowano badanie wskazujące, że dodatek 5% tego oleju do kremu zmniejszył TEWL o 40% w grupie dzieci z AZS.

• Bywa stosowany w recepturach luksusowych kosmetyków po goleniu – łagodzi podrażnienia lepiej niż alantoina.

• Dzięki niskiej lepkości i wysokiej zgodności z naturalnym sebum jest doskonałym nośnikiem substancji aktywnych.

Przykłady formulacji

1. Krem łagodzący dla niemowląt od 3. miesiąca

• Olej z nasion sandałowca: 10%

• Masło shea: 5%

• Olej z ogórecznika: 5%

• Gliceryna roślinna: 3%

• Emulgator Glyceryl Stearate SE: 4%

• Woda oczarowa: 71%

• Konserwant: 1%

• pH: 5.5 

2. Balsam regenerujący po opalaniu

• Olej z nasion Santalum spicatum: 8%

• Macerat z nagietka w oleju słonecznikowym: 10%

• Skwalan: 5%

• D-Pantenol 75%: 3%

• Ekstrakt aloesowy: 5%

• Hydrolat z róży damasceńskiej: 67%

• Konserwant: 1%

• pH: 5.0

3. Regenerujący krem do rąk 

• Olej z sandałowca: 7%

• Masło murumuru: 4%

• Emulgator: 4%

• Woda: 78%

• Gliceryna: 4%

• Olejek eteryczny z drzewa sandałowego: 0.5%

• Konserwant: 1.5%

• pH: 5.5

4. Olejek do masażu na skórę z AZS

• Olej z nasion sandałowca: 30%

• Olej z czarnej porzeczki: 25%

• Olej z wiesiołka: 20%

• Skwalan: 15%

• Witamina E (Tocopherol): 1%

• Olejek lawendowy: 0.5%

• Olejek rumiankowy: 0.5%

5. Szampon łagodzący podrażnienia

• Betaina kokosowa: 25%

• Olej z sandałowca: 2%

• Hydrolat z lipy: 65%

• Gliceryna: 4%

• Ekstrakt z owsa: 2%

• Konserwant: 1.5%

• pH: 5.5 – wyregulować

6. Serum przeciwstarzeniowe pod oczy

• Olej z nasion sandałowca: 15%

• Skwalan: 20%

• Ekstrakt z zielonej herbaty (olejowy): 5%

• Witamina E: 0.5%

• Witamina A (retinol palmitynian): 0.3%

7. Mydło glicerynowe z sandałowcem

• Baza glicerynowa: 85%

• Olej z nasion sandałowca: 10%

• Olejek sandałowy: 1%

• Barwnik mineralny: 0.2%

• Suszone płatki nagietka: 1%

8. Balsam po goleniu dla mężczyzn

• Olej z sandałowca: 6%

• Emulgator: 4%

• Hydrolat z rumianku: 80%

• Pantenol: 3%

• Alantoina: 0.5%

• Olejek lawendowy: 0.5%

• Konserwant: 1%

9. Krem do stóp z AZS

• Olej z sandałowca: 15%

• Masło kakaowe: 5%

• Mocznik: 5%

• Gliceryna: 3%

• Emulgator: 4%

• Woda: 66%

• Konserwant: 1.5%

10. Mgiełka ochronna do skóry dziecięcej (emulsja W/O)

• Olej z nasion sandałowca: 15%

• Olej z moreli: 10%

• Lecytyna: 3%

• Woda różana: 71%

• Konserwant: 1%

11. Świeca do masażu 

• Masło shea: 40%

• Olej z sandałowca: 30%

• Olej jojoba: 20%

• Wosk sojowy: 10%

• Olejek eteryczny z sandałowca: 1%